ارتباط کربن آلی خاک با برخی ویژگی های خاک، راهکاری برای پیش بینی پایداری محیط زیست

بخش عمده مساحت ایران دارای اقلیم خشک و نیمه خشک بوده و خاک به طور ذاتی مستعد فرسایش و تخریب پذیری است. شناخت ویژگی های خاک و شاخص های مهم کیفیت خاک، مانند مقدار کربن آلی خاک ونیتروژن خاک، لازمه استفاده پایدار از این اراضی می باشد. در این راستا، از اراضی باغی و زراعی شهرستان بجستان، از دو عمق 20-0 و 40-20 سانتیمتری نمونه برداری خاک به روش کاملا تصادفی انجام گرفت، تا مدلی برای تخمین کربن آلی خاک در زمان های مختلف موجود باشد. برای ارایه مدل از روش تحلیل مسیر و رگرسیون گام به گام استفاده شد. بدین ترتیب نتایج رگرسیون نشان داد پارامترهای رطوبت و نیتروژن به ترتیب با ضرایب0/95 (در هر دو عمق) و 0/54 (20-0 سانتی متری) و 0/35 (40-20 سانتی متری) دارای اثر مستقیم بر میزان کربن آلی خاک هستند و مدل ها حدود 85 درصد تغییرات کربن را تبیین می نماید. از طرفی با توجه به میانگین کربن آلی در هر دو لایه سطحی (1/09 درصد) و زیر سطحی (1 درصد) نشان از نحوه مدیریت کشاورزان در این اراضی می باشد، زیرا با توجه به واقع شدن منطقه مطالعاتی در یک اقلیم نیمه خشک انتظار میانگین پایین تری از کربن می رود. با توجه به پارامتر مهم و اثرگذار کربن آلی خاک به نظر می رسد مدیریت صحیح اراضی از طریق حفاظت خاک از فرسایش ذرات ریز و توجه به میزان حاصل خیزی و جلوگیری از فرسایش آن سبب حفظ پتانسیل ذخیره ای کربن در اکوسیستم های کشاورزی خواهد شد.

کلیدواژه ها:

درصد رطوبت اشباع ، کاربری اراضی ، کربن آلی خاک ، منطقه نیمه خشک ، نیتروژن