ضرورت تقاضا محوری آب در بهره برداری پایدار از منابع (مدل تقاضا آب در مزرعه)

در چند ده اخیر بواسطه افزایش نرخ رشد جمعیت و نیاز با تامین غذای کافی با تاکید بر تامین از منابع داخلی در راستای سیاست های خود کفایی و افزایش ضریب خود اتکایی در محصولات استراتژیک، همراه با توسعه بی رویه اراضی آبی ، منجر به بهم خوردن توان کمی منابع آب و عدم امنیت در تامین پایدار آب برای مصارف مختلف از جمله فعالیت های کشاورزی و محیط زیست ، بعنوان بحران ملی شده است از این رو با توجه به شرایط حاکم بر الگوی مصرف آب در بخش کشاورزی که، علی رغم اینکه از گذشته، آب بعنوان نهاده حیاتی در اکثر عرصه های تولید مطرح بوده و در جوامع علمی خارج و داخل کشور به ابعاد مختلف آن پرداخته شده است، ولی بواسطه وجود خلاء در ساز و کارهای مورد نیاز از علم تا عمل، تاکنون الگوی مصرف آب در این بخش، در کشور منطقی نشده است. از طرف دیگر اسناد بالادستی بر شاخص ها و واژه هایی تاکید دارد که تحقق و دستیابی به تکالیف ارگانهای مسیول ، مستلزم حاکمیت مبانی و توصیه های علمی در سطح عرصه های تولید محصولات زراعی و باغی می باشد. از طرفی با عنایت روند تحولات کنونی همراه با به زیرکشت رفتن اراضی بیشتر، تغییر شیوه های انتقال و بهره برداری آب و ایجاد رقبای جدید برای آب کشاورزی نظیر آب شهری و صنعتی ، سبب نیازمند رویکردهای جدید در پاسخگویی به مسایل پیچیده آب گردیده و نگاهی جامع برای مدیریت پایدار آب در همه ابعاد از استحصال تا انتقال به مزرعه و درون مزرعه برای ارتقاء کارآیی و پایداری تولید می طلبد. در این میان توجه به مدیریت آب در مزرعه یکی از حلقه های مهمی است که در کنار سایر حلقه ها به دلیل پیچیدگی فاکتورهای دخیل در آن که محل برخورد آب با خاک، گیاه، اقلیم و انسان می باشد ، از اهمیت زیادی در مدیریت جامع آب برخوردار است و نیازمند مشارکت تخصص های مختلف به صورت یک بسته هوشمند، می باشد.بدین جهت، رویکرد حرکت به سمت برنامه محوری بعنوان استراتژی، مورد تاکید است. در همین راستای اهداف اصلاح الگوی مصرف آب کشاورزی و توزیع عادلانه آبتاکید شده که تحویلآببهبهرهبردارانبایستیبصورتحجمی و بر اساس تقاضامحوری آب باشد و مدل تقاضای آب در مزرعه برای نیازهای فعلی و آینده آب کشاورزی بر اساس مالکیت هر ملک، نوع محصول، نوع سیستم آبیاری، بافت خاک و داده های آب و هوایی محاسبه و استفاده شود.

کلیدواژه ها:

تقاضا محوری آب ، عرصه محوری آب ، کاداستر ، نیازآبی گیاهان ، الگوی کشت