مقایسه تطبیقی منطقه بندی سنتی و کدگذاری فرم مبنا( FBC)

برنامه ریزان در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم، ابزارهای اندکی جهت ساماندهی نظام شهری در اختیار داشتند که در این راستا منطقه بندی از ابزارهای ارزشمند به شمار می رفت. منطقه بندی به عنوان ابزاری جهت کنترل رشد و توسعه شهری، با هدف پیشگیری از عوارض منفی و دست یابی به بازتاب های مثبت، فراهم کردن خدمات عمومی، تامین برابری و توزیع متوازن ارایه می شود. ضوابط منطقه بندی سنتی، رایج ترین و در عین حال قدیمی ترین نحوه نظارت بر کاربری و به طور کلی توسعه اراضی شهری هستند. ضوابط منطقه بندی متداول، ضمن بی توجهی به فرم و فضای شهری، تنها به رعایت قوانین غیرمنعطفی در خصوص میزان عقب نشینی ساختمان ها، سطح اشغال، ارتفاع ساختمان ها، تراکم و مانند آن بسنده می کنند؛ در واقع تنها به عملکرد و نوع کاربری توجه دارد اما رابطه ساختمان با خیابان و رابطه مناسب بین ساختمان ها در راستای ایجاد باهمستان هایی پویا و سرزنده را نادیده می گیرد. با توجه به این مشکلات و نارسایی ها، در حال حاضر رویکردی نوین و بنیانی به منظور شناخت، بررسی، ارزیابی، تنظیم و اعمال روش های آزموده و مطلوب جهانی نظارت بر توسعه به نحوی سازمان یافته و بهره گیری از آنها در نحوه تنظیم مفاد طرح های توسعه ضرورت دارد. کدهای فرم مبنا از جمله ابزارهای نوشهرگرایی هستند که جهت مقابله با آثار منفی منطقه بندی سنتی مطرح شدند. این کدها در واقع استانداردهای ضابطه مندی می باشند که به صورت جدول، تصویر و دیاگرام بیان می شوند که قابل فهم تر بوده. در مقابل منطقه بندی سنتی که متمرکز بر کاربری ها است، کدهای فرم مبنا بر فرم فیزیکی تمرکز دارد که ثبات و پایداری بیشتری نسبت به کاربری دارد و همچنین قابلیت اجرایی و قانونی داشته که جایگزین مناسبی برای منطقه بندی سنتی می باشند. به همین منظور هدف اصلی این پژوهش، مقایسه منطقه بندی سنتی و کدگذاری فرم مبنا (FBC) از طریق بررسی ویژگی و ماهیت و همچنین نحوه عملکرد منطقه بندی سنتی در مقابل ویژگی کدهای فرم مبنا می باشد؛ که روش تحقیق بر حسب هدف، کاربردی و برحسب ماهیت، توصیفی از جنس علی- مقایسه ای با تطبیق و مقایسه ویژگی های منطقه بندی سنتی و کدهای فرم مبنا می باشد. همچنین در پایان با توجه به بررسی و یافته های تحقیق اصول راهنمای کدهای فرم مبنا در سه سطح (شهر، محله، بلوک) ارایه گردیده است.

کلیدواژه ها:

کاربری زمین ، منطقه بندی سنتی ، کدگذاری فرم مبنا ، رشد هوشمند