بررسی نقش عوامل فضایی-کالبدی بر ارتقای کیفیت سلامت روانی معلولین جسمی حرکتی(نمونه موردی : آسایشگاه فیاض بخش مشهد- ایران)

یک شهر طیفی از اقشار و افراد با وضعیت های سنی، جنسی، جسمی و روحی متفاوت می باشد و شهر ایده آل و مناسب بایستی به گونه ای طراحی گردد که پاسخگوی نیازهای تمامی افراد جامعه باشد. معلولین به عنوان یکی از اقشار آسیب پذیر جامعه هستند که مناسب سازی بسترهای شهری و فضاهای شهری در راستای توانمندی آنها ضروری است. سازگار ساختن فضاهای شهری از جمله عوامل فضایی-کالبدی با نیازهای افراد معلول در واقع برگشت آنها به فضاهای شهری می باشد. در این راستا لزوم انجام پژوهشی که بررسی نقش عوامل فضایی کالبدی بر توانبخشی معلولین بپردازد،ضرورت می یابد. در این پژوهش آسایشگاه فیاض بخش مشهد بعنوان یکی از بزرگترین مراکز نگهداری و توانبخشی افراد معلول جسمی حرکتی، نمونه مورد مطالعه تعیین گردیده است .هدف این پژوهش،بررسی عناصر فضایی کالبدی تاثیر گذار بر توانبخشی در آسایشگاه معلولین جسمی حرکتی می باشد. پژوهش انجام گرفته به لحاظ جهت گیری ،کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری داده-ها به شیوه کتابخانه ای و اسنادی بوده و سنجش و ارزیابی آن با شیوه پژوهش میدانی و با استفاده از روش مشاهده و ابزار پرسش نامه صورت گرفته است. ضریب آلفای کرونباخ برای طیف عناصر کالبدی برابر با 916/0 و برای طیف توانبخشی که متغیر وابسته تحقیق می باشد،برابر با 662/0 بوده که نشان دهنده تایید پایایی می باشد. جامعه آماری پژوهش، مددجویان و کارشناسان توانبخشی است. حجم نمونه 346 نفردر نظر گرفته شده است. داده ها با کمک نرم افزار آماری SPSS و همچنین با استفاده از آزمون رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش توانبخشی با دو مولفه آموزشی و پزشکی سنجیده میشود.یافته های پژوهش حاکی از آن است که از میان عناصر کالبدی، غنای حسی، کیفیت عرصه همگانی، آسایش اقلیمی، نفوذپذیری و آلاینده ها تاثیر معنادار و مثبتی بر توانبخشی آموزشی دارند. عناصر غنای حسی، خوانایی، نفوذپذیری ، آلاینده ها و همسازی با طبیعت نیز تاثیر معنادار و مثبتی بر توانبخشی خدمات پزشکی داشتند. همچنین بررسی معادلات رگرسیون به دست آمده نشان می دهد که در میان عناصر کالبدی تاثیر گذار بر توانبخشی آموزشی، نفوذپذیری به عنوان موثرترین عنصر شناخته شده است و معیارهای مذکور به ترتیب با (B=0.340، B=0.344) بالاترین ضرایب تعیین را در مجموع معادلات رگرسیون به خود تخصیص داده اند. همچنین در میان عناصر کالبدی تاثیر گذار بر توانبخشی خدمات پزشکی، نفوذپذیری به عنوان موثرترین بعد شناخته شده است و معیار مذکور با (B=0.707 ) بالاترین ضرایب تعیین را در مجموع معادلات رگرسیون به خود تخصیص داده است.

کلیدواژه ها:

عناصر کالبدی ، توانبخشی ، معلولین جسمی حرکتی ، مشهد ، فیاض بخش