اثرات اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده بر شاخص قیمت و تورم در استانهای ایران (1392-1387): کاربردی از روش GMM

مالیات بر ارزش افزوده از انواع مالیات بر مصرف کالا و خدمات است که از ارزش افزوده بنگاه ها در مراحل مختلف تولید و توزیع اخذ می شود. پیشنهاد اجرای مالیات بر ارزش افزوده در ایران به دلیل ویژگی های مطلوب این مالیات در زمینه های کاهش اتکا به درآمدهای نفتی، تشویق تولید و صادرات، بهبود کارایی نظام مالیاتی، کاهش انگیزه فرار مالیاتی و ... مورد توجه سیاست گذاران و محققان قرار گرفته است. با وجود این مزایا و موفقیت مالیات بر ارزش افزوده به عنوان جایگزینی مناسب برای انواع مالیاتهای بر فروش، نگرانی هایی در مورد تاثیر بالقوه اجرای آن بر سطح قیمتها برای کشورهایی که پذیرش این مالیات را مدنظر قرار دارند، وجود دارد. با توجه به اینکه تورم همواره یکی از مشکلات بسیار مهم اقتصاد ایران است و طی سالهای اخیر رشد زیادی داشته و باعث شده تا قدرت خرید مردم کمتر شود، مقاله حاضر به بررسی رابطه مالیات بر ارزش افزوده دریافت شده با سطح قیمتها و تورم در استانهای کشور طی سالهای 1392-1387 با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته مبتنی بر داده های تابلویی می پردازد. نتایج حاکی از این است که مالیات بر ارزش افزوده دریافت شده (نرخ موثر مالیاتی به شکل درامد مالیات بر ارزش افزوده تقسیم بر ارزش افزوده استان) نه تنها باعث افزایش قیمت ها شده بلکه نرخ تورم را نیز افزایش داده است. همچنین متغیرهای نرخ بیکاری، اندازه جاری دولت و سرانه تولید داخلی بدون نفت بر تورم استانها تاثیر مثبت دارند. از طرفی متغیرهای اندازه عمرانی دولت و سرانه تولید داخلی نفت رابطه منفی با تورم استانی دارند. همچنین نتایج نشان که تورم هر دوره باعث ایجاد مقداری تورم انتظاری مثبت می گردد.

کلیدواژه ها:

مالیات بر ارزش افزوده ، استانهای ایران ، تورم ، مدل گشتاور تعمیم یافته