استفاده از سدهای زیرزمینی راهکاری به سوی مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی

محدود بودن آب در دسترس از یک سو و افزایش و توسعه مصارف صنعتی و کشاورزی از سوی دیگر موجب شده است که آب زیرزمینی به عنوان یک منبع ارزشمند تامین آب روز به روز بیشتر مورد توجه واقع گردد. این مساله باعث شده است که در سالهای اخیر در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران به دلیل استفاده بی رویه از این منبع مهم آب و نیز کمبود یارش در این مناطق به همراه وضعیت زمین شناسی سفره های زیرزمینی سطح آب زیرزمینی روز به روز پایین پایین تر رفته و کشاورزی و سایر بخش های مصرف کننده آب در این مناطق را با چالش اساسی روبرو کند. سدهای زیرزمینی به صورت موانعی احداثی در زیر زمین می توانند با مهار آب های زیر سطحی، ذخیره آب زیرزمینی را افزایش داده و از چالش موجود در این زمینه بکاهند. همچنین می توان از این سدها جهت جلوگیری از نفوذ آب شور به اراضی کشاورزی و سفره های آب شیرین زیرزمینی بهره جست. سدهای زیرزمینی در مقایسه با سدهای معمول سطحی با دارا بودن مزیت هایی همچون نداشتن تلفات تبخیر داشتن عمر مفید دائمی امکان آلوده شدن بسیار کم آب آنها و...، می توانند بیش از پیش، در مدیریت پایدار منابع آب استفاده شوند. در این مقاله سعی برآن است که در ابتدا وضعیت استفاده از آبهای زیرزمینی نحوه ساخت و طراحی سدهای زیرزمینی مزایا و محدودیت ها و موارد کماربرد آنها ارئه گردد. در ادامه تلاش می شود خصوصیات محل احداث سدهای زیرزمینی و مراحل اجرای آنها بررسی گردد. درپایان با بررسی تاثیر استفاده از سد زیرزمینی بر مدیریت پایدار منابع آب و کشاورزی نمونه هایی از سد زیرزمینی در ایران را بیان می کنیم.

کلیدواژه ها:

سد زیرزمینی ، بحران آب ، مدیریت پایدار منابع آب ، مدیریت پایدار کشاورزی ، منابع آب زیرزمینی