مقایسه تطبیقی نیایشگاه های کهن ادیان توحیدی در اصفهان

پژوهش حاضر در پی شناخت ویژگی های معماری نیایشگاه های ادیان توحیدی کهن در شهر اصفهان یعنی مسجد، کنیسا، کلیسا و آتشکده است و نهایتا دستیابی به نحوه ارتباط آنها با یکدیگر و بیان اشتراکات و اختلافات کالبدیشان می باشد. این شناخت خود می تواند درآمدی بر حضور و طراحی مرکز وحدت ادیان توحیدی نوینی در شهر اصفهان باشد، شهری که سابقه تاریخی و حضور مسالمت آمیز پیروان ادیان توحیدی و نیایشگاه های وابسته به ایشان در آن در دوران کهن و همچنین معاصر مورد شهرت جهانی است و هم اکنون این شهر از وجود چنین مرکز واحدی بی بهره مانده است و این خود موجب ضعف فرهنگی در آن است. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی تفسیری و ابزار مطالعات کتابخانه ای نمونه های کهنی از نیایشگاه های موجود در اصفهان از حیث جهت و کانون توجه، فرم پلان، سیمای بیرونی و نشانه ای، نور و تزیینات و ... مورد بررسی و مقایسه واقع می شوند. نتایج حاکی از آن است با وجود اختلافاتی که در بین نیایشگاه های این ادیان وجود دارد که ناشی از تفاوت انجام مراسم دینی و برخی مسایل دینی و فرهنگی هر دین است در کلیت کالبد این نیایشگاه ها روح وحدتی حکمفرماست که به واسطه ی اشتراکات در برخی موارد کالبدی، شدیدا آنها را به یکدیگر مرتبط و متاثر می گرداند. توجه به مرکز توجه و کانون معنوی، حضور نور در مرکز هندسی و معنوی بناها و تزیینات گیاهی و هندسی در کنار سایر تزیینات خاص هر دین، سیمای بیرونی و کیفیت دعوت کنندگی و ... از جمله این موارد تاثیرپذیری و اشتراک می باشد. به علاوه سبک اصفهانی در دو دوره صفویه و قاجاریه نیز به شدت در شباهت و وحدت بین ابنیه ی این نیایشگاه ها تاثیرگذار بوده است.

کلیدواژه ها:

مقایسه تطبیقی ، کلیسا ، مسجد ، کنیسا ، آتشکده ، اصفهان