تعیین شرایط هیدرولیکی مناسب انجام عملیات فلاشینگ رسوبات سد دز برا ی کاهش اثرات منفی آن در پایین دست با استفاده از مدل MIKE11

سد دز به عنوان یکی از مهمترین سدهای کشور بدلیل نرخ بالای فرسایش خاک حوضه بالادست، دچار معضل رسوبگذاری شدیدبوده بطوریکه ارتفاع رسوب تجمع یافته در پشت بدنه سد بیش از 100 متر است لذا در سالهای اخیر انجام عملیات فلاشینگ از طریق 3 دریچه آبیاری سد، مورد توجه قرار گرفته و درسالهای آتی انجام این عملیات به عنوان یکی از برنامه های سالانه بهره برداری سد اجتنآب ناپذیر است از طرفی انجام این عملیات بدلیل رهاسازی غلظت بالای رسوب، تاثیرات قآبل توجه در پایین دست داشته و میبایست محدودیتهای پایین دست در انجام عملیات فلاشینگ لحاظ گردد. در این مقاله سعی شده شناسایی و معرفی محدودیتهای پایین دست درانجام عملیات فلاشینگ سد دز، با اجرای مدل MIKE11 مناسبترین شرایط هیدرولیکی فلاشینگ از نظر دبی، غلظت و زمان این عملیات را تعیین نمود تا دستگاه بهره برداری سد با توجه به نتایج این تحقیق بتواند عملیات فوق را با کمترین آسیب به پایین دست انجام دهد. نتایج نشان می دهد در صورتیکه کلیه عوامل دخیل در تصمیم گیری نظیر هدر رفت آب، خطر سیلآب در پایین دست، رسوبگذاری در مخزن سد تنظیمی، محیط زیست پایین دست و ریسک مانور دریچه ها در نظر گرفته شود، عملیات فلاشینگ با دو مرتبه بازگشایی دریچه های آبیاری (تخلیه رسوب) به مدت 6 ساعت وبا دبی 30 مترمکعب بر ثانیه بطوریکه فاصله زمانی بین دوفلاشینگ حداقل6 ساعت د رنظر گرفته مناسب ترین گزینه است. البته در سالهای پرآبی که اهمیت هدر رفت آب نسبت به سایر موارد کمتر می شود، انجام عملیات فلاشینگ با بازگشایی دومرتبه دریچه های آبیاری به مدت 4 ساعت و با دبی 45 مترمکعب بر ثانیه می تواند شرایط بهتری را ایجاد کند. در این حالت نیز فاصله زمانی بین دوفلاشینگ می بایست حداقل 6 ساعت باشد.

کلیدواژه ها:

سد تنظیمی دزفول ، سد دز ، فلاشینگ رسوبات ، مدل MIKE11 ، محیط زیست