قصاص قاتل توسط ولی دم پیش از مراجعه به حاکم

هیچ گونه اختلاف نظر و تردیدى میان فقها نیست که شارع مقدس براى ولى دم مجنی علیه، حق قصاص قرار داده است، حکم مزبور به روشنی از آیه 33 سوره نساء بدست می آید. لکن مساله ای که میان فقها محل اختلاف بوده آن است که آیا ولى دم مى تواند مستقلا و بدون مراجعه به ولی امر اقدام به استیفاء این حق کند یا این که چنین حقى ندارد، مگر پس از مراجعه و طرح دعوى نزد حاکم اسلامى. و نیز بر فرض عدم جواز قصاص پیش از مراجعه به حاکم، این سوال مطرح می شود که اگر ولی دم بدون مراجعه به حاکم، اقدام به قصاص بکند، آیا مستحق تعزیر است یا اینکه فقط گناه کرده است و مجازاتی نمی شود حکم مساله در قصاص عضو چیست در یک نگاه کلی، گروهی از فقها در مساله، قایل به لزوم مراجعه ولی دم پیش از استیفاء قصاص به حاکم اسلامی شده اند. روایات، عدم خلاف، احتیاط در دماء، ادله مورد استناد این گروه می باشد. جمعی از فقها نیز به امکان قصاص قاتل بدون لزوم مراجعه به حاکم، حکم کرده اند. این عده از فقها به اطلاق آیه شریفه و نیز برخی روایات و اصل برایت ذمه از وجوب اذن، تمسک جسته اند. نویسنده ضمن نقل آراء مختلف و نقد و بررسی ادله مربوط به هر یک آنها، قول نخست را اختیار کرده است.این نظریه، نتیجه جمع عرفی میان دو دسته از روایات متعارض بوده است.

کلیدواژه ها:

استیفاء قصاص ، اذن حاکم ، ولی دم ، اذن ولی امر