مدلسازی نوسانات زمانی و مکانی سطح آب زیرزمینی با استفاده از تحلیلگر زمین آمار GIS (مطالعه موردی: بلوک شراء)

ارزیابی مدلهای مکان محور به منظور تصمیم گیری در پروژه های علوم آب و خاک ضرورتی انکارناپذیر است. در این پژوهش با استفاده از تحلیلگر زمینآمار در نرمافزار ArcGIS 10.3، نوسانات سطح آب زیرزمینی بخشی از دشت بلوک شراء مدلسازی شد وعوامل موثر بر تغییرات بررسی شد. ابتدا با استفاده از روش معکوس فاصله وزنی، نقشه پهنه بندی تغییرات سطح آب زیرزمینی سال های 1394 تا 96، نسبت به سال 1390 تهیه شد. سپس با استفاده از روشهای آماری، روند تغییرات آبدهی و بارش ترسیم و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که از سال 1390 تا 1394، سطح آب زیرزمینی سفره پایین رفته است؛ اما از سال 1394 به بعد، افزایش سطح آب زیرزمینی مشاهده میشود. طبق نتایج، افزایش آبدهی رودخانه قرهچای در دو سال اخیر اتفاق افتاده است که حجم قابل توجهی از آن، فرصت نفوذ پیدا کرده و صرف تغذیه آبخوان دشت شراء شده است. همچنین مطاطق با پروژههای طرح احیاء و تعادل بخشی، حجم صرفه جویی از عملیات پر و مسلوب المنفعه نمودن چاههای غیرمجاز معادل 2/56 میلیون مترمکعب است که در کنترل افت سفره آب زیرزمینی دشت موثر بوده است. هر چند در سال های آبی 95-96 و 94-95 افزایش بارش نسبت به نرمال دوره مطالعاتی مشاهده شد، اما این افزایش معنی دار نبود و به نظر میرسد بیشترین تاثیر در افزایش سطح آب زیرزمینی، مربوط به اقدامات حفاظتی باشد که در صورت تداوم، بهرهبرداری پایدار از منابع آب زیرزمینی دشت شراء را به همراه خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

زمین آمار ، مهندسی رودخانه ، طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی ، دشت شراء