بررسی نقش و نگارهای قالی کرمان از منظر مردم شناسی

قالی کرمان، تصویرگر باغ پردیس ، مملو از گلهای رنگارنگ و درختان سرسبزیست که نظیر آن را در کمتر نمونه ای از قالی ها ایرانی می توان مشاهده نمود. شادابی رنگها وجلوه پرشور و هیجان نقوش گل ها، شکوفه ها ، پرندگان و حیوانات، جلوه دل انگیزی به این قالی بخشیده است. کرمان پیشینه کهنی در قالی بافی دارد و به استناد مدارکی از جمله عالم آرای عباسی ، در دوره صفویه یکی از مراکز مهم قالی بافی بوده که نمونه های بسیار زیبایی از قالی های آن در موزه های سراسر دنیا موجود است. طرح های قالی کرمان متعلق به دو مقطع مهم قالی بافی ایران است:مقطع اول شامل طرح های رایج دوره صفوی است و با نامهای باغی، گلدانی، تصویری،گلشنی و ترنجی حیواندار شناخته می شود. مقطع دوم شامل طرح های رایج قرن 13هجری شمسی از جمله لچک ترنج، سبزی کار، درختی و بته ای، تصویری و تلفیقی است. قالی کرمان از رنگارنگ ترین قالی های ایرانی است که در آن بیش از 20 رنگ با همنشینی چشم نوازی به کار می رود. در این مقاله، نقش ، رنگ ، مواد ، ابزار و ویژگی های فنی قالی کرمان مورد بررسی قرار گرفته و نمونه هایی از نفیس ترین قالی های تاریخی و معاصر کرمان معرفی شده است. قالی کرمان در دنیا ، سمبل قالی ایرانی و نمایانگر پاره ای از هویت فرهنگی این مرز و بوم است. شهرت قالی کرمان بیش از هر چیز، مربوط به طرح های منحصر به فرد و سپس هم آهنگی موفقیت آمیز رنگ و طرح آن است. طراحی سنتی و نقشه کشی قالی درکرمان قدمت دیرینه دارد ولی به جز چند نام بر جای مانده از طراحان معاصرآن، اطلاعات دقیقی درباره طراحی نقشه های قالی و چگونگی نام نهادن بر طرح های منطقه کرمان در دست نیست. فرشهای نفیس و قدیمی کرمان ، هم اکنون زینت بخش موزه های معتبر جهان و ایران می باشد. مقاله حاضر با رویکردی زیبایی شناسانه به قالی کرمان دارد و تمرکز آن بر روی نقش ورنگ قالی مذکور است. اطلاعات این مقاله از طریق مطالعه منابع موجود اعم از کتب و مقالات مربوطه با تکیه بر نظریه کارکردگرایی مالینوفسکی و اشاعه گرایی جمع آوری شد ه است.

کلیدواژه ها:

فرش ، نقش و نگار ، لچک ، ترنج ، کرمان