تحلیلی بر نقش شهرهای میانی در تعادل بخشی به شبکه شهری، نمونه موردی: شهر ایرانشهر

یکی از مهمترین راهبردهای موجود جهت ایجاد تعادل در شبکه شهری و حل پدیده نخست شهری، توجه به تقویت شهرهای اندازه متوسط و حمایت از ایجاد این گونه شهرها در شبکه شهری می باشد؛ هدف این مقاله بررسی و تحلیل نقش شهر میانی ایرانشهر در ایجاد تعادل در شبکه شهری استان سیستان و بلوچستان می باشد. مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و با نگرش سیستمی نقش شهر میانی ایرانشهر با استفاده از روش ها و مدل های کمی مانند مرتبه - اندازه ، منحنی لورنز و ضریب جینی، نخست شهری مهتا، آنتروپی،کشش پذیری و جاذبه از لحاظ متغیرهای جمعیتی و فضایی مورد ارزشیابی و تحلیل قرار گرفته داده است . در بررسی صورت گرفته نتایج مدل ها نشان می دهد که شبکه شهری استان سیستان و بلوچستان دچار پدیده نخست شهری می باشد و در این بین شهر میانی ایرانشهر براساس مدل های رشد و اندازه شهر توانسته است از میزان نخست شهری بکاهد به طوریکه براساس مدل مرتبه – اندازه این شهردر رده سوم شبکه شهری قرار دارد؛ با استفاده از مدل لورنز و ضریب جینی از 0/45 در سال 1335 به 0/74 در سال 1390 رسیده است و شبکه شهری به تعادل نزدیک تر شده است . نتایج کشش پذیری نیز نشان می دهد که جمعیت ایرانشهر در اکثر دوره ها بالای عدد یک بوده که خود گویای جذب جمعبت در این شهر می باشد و براساس مدل های آنتروپی و نخست شهری مهتا با احتساب ایرانشهر میزان آنتروپی و نخست شهری کاهش پیدا کرده است. بنابراین نتایج این مدل ها نشان دهنده تاثیر جایگاه مثبت شهر ایرانشهر به عنوان یکی از وزنه های جمعیتی در ایجاد تعادل در شبکه شهری استان می باشد.

کلیدواژه ها:

شهر میانی ، شبکه شهری ، تعادل فضایی ، استان سیستان و بلوچستان ، ایرانشهر