تیپ بندی گنبدها و پلاگ های نمکی سری هرمز بر اساس مورفولوژی و مراحل بالاآمدگی

حوضه نمکی هرمز شامل دیاپرهایی با سن کامبرین است که به مرور زمان از ژرفا به سوی بالا حرکت کرده تا اینکه به سطح زمین رسیده و گنبدهای نمکی را تشکیل داده اند (مهرابی و همکاران، 1395). حدود 217 گنبد نمکی و پلاک در زاگرس و خلیج فارس شناسایی شده اند (به جز دیاپرهای نمکی پنهان در سواحل کشورهای عربی) از این تعداد 132 مورد که به سطح رسیده اند. پلاگ ها و جزایر را به وجود آورده اند، در صورتی که بقیه آنها به صورت دیاپرهای مدفون (گنبد هستند) که بیشتر در جنوب خاوری خلیج فارس هستند (جهانی، 1390). حرکت نمک به سمت بالا و رسیدن آن به سطح زمین دارای نتایج گوناگونی است؛ یکی، تغییر شکل ناهمواری های زمین و ایجاد اشکال خاص مرفولوژیکی و دیگری، تاثیر نمک بر منابع آب های سطحی و زیرزمینی است. ا ین گنبدها تاثیر بارزی بر ژیومولوژی زاگرس و همچنین کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی آن بر جای گذاشته است (معیری و احمدی نژاد، 1385). با توجه به گستردگی حوضه رسوب گذاری و ضخامت نمک در سازند هرمز فرآیند دیاپریسم هنوز در این گنبدها فعال می باشد، به عنوان مثال نتایج پژوهش افشاری و همکاران (1395) در پایش حرکت تکنونیکی گنبد نمکی گچین با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری و نقاط شبکه ی ژیودینامیک دایمی سازمان نقشه برداری کشور، نشان می دهد در فاصله ی بین سال های 2006-2007 گنبد نمکی مذکور به اندازه ی8 میلی متر بالا آمدگی داشته، در سال های 2007-2009 به اندازه ی 15 میلی متر فرونشست داشته و از سال های 2010-2009 نیز به اندازه ی 11 میلی متر بالا آمدگی داشته است.