ادیان الهی از منظر قرآن

آنچه از پی می آید سخنرانی دکتر محمود ایوب، استاد و محقق لبنانی دانشگاه تمپل است که درمرکز مطالعات اسلام و مسیحیت دانشگاه بلمند طرابلس(لبنان) ایراد کرده است. اسلام در محیطی مسیحی روحانی زاده شد؛ زیرا پیش از اسلام، مسیحیت در منطقه عربی رواج یافته بود. می توان گفت مسلمانان از اندیشه و یا روحانیت مسیحی، این ایده و تصور رایج پیش از اسلام را که حیات انسانی و هستی، نفس رحمان (خدا) است، برگرفته بودند. در همین سیاق می توان این آیه از قرآن را تفسیر کرد: زمانی که خدا انسان را آفرید از روح خویش در او دمید . و همین دم الهی است که انسان را از دیگر مخلوقات تمایز بخشیده است. اسلام از آغاز، با یهود شبه جزیره عربستان نیز تعامل داشته است، اما تعامل اسلام یهودیت، تعامل در قالب روابط تشریعی، سیاسی و اقتصادی بوده است. از این رو باید انتقادات قرآن از جامعه یهودی مدینه را به عنوان بازتاب این حقیقت تاریخی بفهمیم. من بر این باور هستم که اجتماعات مسیحی بزرگی در شبه جزیره وجود نداشت تا بتواند تاثیر سیاسی هم وزنی در جامعه یهودی مدینه داشته باشد، اما رابطه اسلام با مسیحیت، دست کم در آغاز بعثت وحتی در مدینه، بیش تر رابطه ای معنوی بوده است تا رابطه ای اجتماعی. در اینجا خواهم کوشید تا این موضوع را روشن کنم.