مسوؤلیت اجتماعی و مدیریت دانش در صنایع نفت و گاز ارایه یک مدل اجرایی برای مسوؤلیت اجتماعی شرکتهای پیمانکار عمومی

با توجه به وضعیت ویژه ایران از لحاظ منابع سرشار (از جمله انرژی )، موقعیت جغرافیایی مناسب، جمعیت جوان و ... ، اجرای طرح ها و پروژه های کلان آن ضروری است. حوزه نفت و گاز به عنوان بخش راهبر (Leading Sector ) در توسعه کشور، دارای ظرفیت ها و پتانسیل های فراوانی است. برای اجرای طرح ها و پروژه های کلان به تشکیل شرکت های پیمانکار عمومی GC( General Contractor) ، که مسؤول آماده سازی، هماهنگی و تکمیل تمامی کارهای یک پروژه است ISO6707- 2 ، نیاز داریم . پیمانکاران عمومی مسؤولیت کامل پروژ ه های زیربنایی را بر عهده گرفته و تمامی نیازمندی های یک پروژه را به انحای مختلف برآورده می سازند . مهم ترین ابزار وسرمایه ی GCها تجربه و دانش آنهاست. بدین ترتیب GC ها سازمان هایی دانش مدار 1 هستند که برای بقا و ماندگاری در بازار جهانی بایستی به سوی تبدیل برای اجرای طرح ها و پروژ ههای کلان به تشکیل شرکت های پیمانکار عمومی به یک سازمان دانش آفرین 2 حرکت کنند، که در آن خلق دانش و آگاهی های جدید، ابداع ها و ابتکارها یک کار تخصصی و اختصاصی نیست، بلکه نوعی رفتار همگانی است، امروزه از شرکت های نفتی بین المللی انتظار می رود در عرصه های غیر تجاری مانند حقوق بشر، اخلاق بازرگانی، سیاست های زیست محیطی، کمک های عام المنفعه، توسعه اجتماعی، حاکمیت شرکتی و مسائل محیط کار نقش فعالی ایفا کنند.یکی از این زمینه ها مسؤولیت اجتماعی است. مسؤولیت اجتماعی شرکتها CSR، موضوعی است که به شدت از سوی تمامی بازیگرانی چون حکومتها، شرکت ها، جامعه مدنی، مراکز علمی و سازمان های بین المللی دنبال میگردد. حکومتها به مسؤولیت اجتماعی شرکتها از منظر تقسیم وظایف و مسؤولیتها و حرکت در جهت توسعه پایدار نگاه می کنند. شرکت ها مسؤولیت اجتماعی را نوعی استراتژی تجاری می بینند که باعث می گردد در فضای به شدت رقابتی، بر اعتبارشان افزوده و سهم شان در بازار افزایش یابد . برای مسوولیت اجتماعی هربنگاه اقتصادی چهار مولفه نیازهای اقتصادی ، رعایت قوانین و مقررات عمومی ، رعایت اخلاق کسب و کار و مسوؤلیت های بشردوستانه قائل میشوند (کارول 1991). فارغ از اینکه پیمانکاران عمومی ایرانی به سوی استقرار مدل های تعالی مانندEFQM، مدیریت سبزGM ، مدل تعالی پروژه 5 PEM واستاندارد SA 8000 حرکت کرده باشند ، توجه به مسوؤلیت اجتماعی و تعریف پروژه های بومی سازی شده در این زمینه در راستای رقابت جهانی ضروری به نظر میرسد. در این مقاله مدلی برای GC های ایرانی، و به عنوان مطالعه موردی Case Study شرکت پتروپارس ، "مدل مسوؤلیت اجتماعی پتروپارس 6 " PSRM ارایه شده است که در آن با به اشتراک گذاری دانش و تجربه کارکنانش با مراکز دانشگاهی کم برخوردار، ضمن ارتقای سطح دانش با تاکید بر مولفه چهارم، مسوؤلیت های بشردوستانه و رعایت اصول دهگانه پیمان جهانی سازمان ملل متحد وOGP برای تجارت و کسب و کار ، دانش و تجربه خود را به نسل های بعدی کشور اهدا نماید. این مدل بگونه ای طراحی شده است تا عملیاتی، قابل اجرا و با حداقل هزینه باشد.

کلیدواژه ها:

مسوؤلیت اجتماعی .CSR ، GC ، مدیریت دانش ، سازمان دانش آفرین