بررسی سطوح مختلف عملکرد تزیینات در معماری ایران (دوره اسلامی)

تجارب تزیینی یکی از اجزای لاینفک هنر و معماری سنتی ایران در دوره اسلامی است که ساختار بدیع آن، تحسین بسیاری از صاحب نظران این حوزه را برانگیخته است. جایگاه این عناصر اما با آغاز فرایند مدرنیزاسیون و صنعتی شدن در ایران که به دنبال تقویت ارتباط با غرب به وقوع پیوست، در روندی تدرجی رو به ضعف نهاد و تا جایی پیش رفت که سهم الگوهای تزیینی را در تجارب معماری معاصر به اندازهای بسیار ناچیز تقلیل داد. جریانی که رواج معماری مدرن در ایران و طرح انتقادات آن نسبت به تزیینات به عنوان عناصری فاقد کارکرد با زبانی منسوخ و غیر قابل فهم برای انسان مدرن، سهمی بسزا در به ثمر نشستن آن ایفا نمود. در همین راستا پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی، سطوح مختلفعملکرد تزیینات در معماری ایرانی – اسلامی را مورد واکاوی قرار داده است، تا اعتبار و ضرورت تداوم کاربرد تزیینات در تجارب معماری معاصر را اثبات نماید. بر اساس نتایج به دست آمده، نقش تزیینات در آثار معماری سنتی ایران را می توان در سه سطح خلق زیبایی (و لذت)، انتقال معنا و کارکرد ابزاری طبقه بندی نمود که از آن میان خلق لذت، عملکرد ضروری، حتمی و مشترک تمامی گونه های تزیینی محسوب می شود. قابلیتی جهان شمول و فرا زمان در راستای اقناع میل به زیبایی ، حس نظم و نیز اشتیاق انسان نسبت به الگوهای فراکتالی و طبیعی – که فارغ از تحقق و یا عدم تحقق عملکرد سمبلیک و کارکرد ابزاری - حضور چنین الگوهایی را همچنان معتبر، معنادار و ضروری می نماید. اهداف پژوهش:* واکاوی سطوح مختلف عملکرد در تزیینات معماری اسلامی.* تببین اعتبار و ضرورت تداوم کاربرد تزیینات در معماری معاصر.سوالات پژوهش:* تزیینات معماری اسلامی را در چه افق هایی می توان مورد ارزیابی قرار داد * ضرورت کاربرد نقوش تزیینی اسلامی در معماری معاصر چیست

کلیدواژه ها:

تزیین ، معماری ، عملکرد ، زیبایی ، لذت ، معنا