بررسی خصوصیات زراعی و شاخصهای سودمندی در کشت مخلوط افزایشی نخود (Cicer arietinum L.) و سیاهدانه (Nigella sativa L.)

به منظور بررسی عملکرد کمی و کیفی نخود(Cicer arietinum L.) و سیاه دانه (Nigella sativa L.) در کشت مخلوط آزمایشی در مزرعه ای واقع در استان آذربایجان غربی- شهرستان نقده در سال زراعی 91- 1390 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت مخلوط 100% سیاه دانه + 10% نخود، 100% سیاه دانه + 20% نخود، 100% سیاه دانه + 30% نخود، 100% سیاه دانه + 40% نخود و 100% سیاه دانه + 50% نخود و کشت خالص نخود و سیاه دانه بود. نسبت های مختلف کاشت اثر معنی داری (p≤0/01) بر صفات مورد مطالعه دو گیاه نخود و سیاه دانه (به جز عملکرد اسانس سیاه دانه) داشت. عملکرد و اجزای عملکرد هر دو گونه در کشت خالص بالاتر از سایر تیمارهای کشت مخلوط به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی نخود از تیمار کشت خالص به ترتیب برابر با 1105 و 4479 کیلو گرم در هکتار حاصل شد. نتایج در مورد گیاه سیاه دانه نشان داد که بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی از کشت خالص به ترتیب برابر با 750 و 2310 کیلو گرم در هکتار به دست آمد. بالاترین درصد پروتیین دانه (23 درصد) و درصد اسانس سیاه دانه (1/47 درصد) مربوط به نسبت کاشت 50% نخود + 100% سیاه دانه بود. براساس نتایج این آزمایش، بیشترین نسبت برابری زمین (1/74= LER)،کاهش یا افزایش عملکرد واقعی (45/6AYL=) و میزان سودمندی کشت مخلوط (1/70= IA) از تیمار افزایشی 10% نخود + 100% سیاه دانه به دست آمد. لذا چنین می توان استنباط کرد که تیمارکشت مخلوط افزایشی 100% سیاه دانه + 10% نخود برای افزایش درآمد اقتصادی و بهره وری استفاده از زمین به طور قابل ملاحظه ای موثر باشد.

کلیدواژه ها:

اسانس ، افت واقعی عملکرد ، پروتیین دانه ، سودمندی کشت مخلوط ، نسبت برابری زمین