بررسی تطبیقی غزل مولانا ،حافظ و هوشنگ ابتهاج

با بررسی اشعار سایه به راحتی می توان الگوپذیری وی را از غزل شاعرانی چون حافظ و مولانا دریافت نمود. سایه به دو شکل سنتی و معاصر در غزل طبع آزمایی کرده و درهردو عرصه غزلی زلال و تاثیرگذار از خود برجای نهاده است.تاثیر پذیری سایه ازمولانا وحافظ در دو بعد سبکی و عرفانی است. وامگیری سایه از مولانا از جهت عرفان شاعرانهقابل اعتناست، وی نظریه های مبتنی بر کشف و شهود مولانا را حول: جهانشناسی،ماهیت عشق، مفهوم زندگی، تفسیر حیات جاودانه، اندیشه هایی درباره ی انسانکامل و بازتاب تجلی وحدت در عین کثرت را میتوان دنبال کرد.از جهت سبکی درسطح زبانی، یعنی واژگان ،ترکیبات، کیفیت بهره از وزن و قافیه، عناصر موسیقیاییزبان، اعم از موسیقی میانی و آوایی و وفور جفت های گردان، این اعتنای شاعرانهمحسوس می گردد. موسیقی حاصل از عناصر بدیع لفظی و مشابهت های واژگانی، لحنکهنی که از نحو و محور همنشینی کلمات حاصل می شود، گونه های بی سابقه از انواعصوت، انواع وصف: وصف های تخیلی، نمادین و واقعی، جلوه ی دیگر این تاثیرپذیری رابه نمایش می گذارد.پس از مولانا سایه از حافظ متاثر است: از نظر نحو شعری، تضمین واقتباس، تعدیل مفاهیم و صلابت واژگان، موسیقی ملایم کلمات، بحور انتخابی در بیانمضامین شعری، بسامد بالای آذین های: تناسب، تضاد، ایهام و تلمیح، کانون های اشتراکو تاثیرپذیری سایه از حافظ را تشکیل می دهد. از منظر اندیشه انتقادهای اجتماعی، طعنو تذکارهای اخلاقی،آلام مردمی و آمال و عقاید شاعرانه سایه مشترکی را ایجاد نموده است.

کلیدواژه ها:

مولانا ، حافظ ، ابتهاج ، غزل. عرفان