بررسی آموزه های عرفانی در شریعت اسلامی با تاکید بر نماز و روزه

در این پژوهش عرفان به معنای شناخت و شناسایی است و روش و طریقه ی ویژه ای برای شناسایی و دستیابی به حقایق هستی است و شریعت به معنای راه روشن و آشکار، راهی است که توسط پیغام آوران وحی به مردم رسیده است. با توجه به این که روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای است و با بررسی منابع به جا مانده از تصریحات عرفا بر لزوم پایبندی به شریعت به این نتیجه می رسیم که عرفان و سلوک عرفانی هرگز بدون تلاش و عمل به احکام شرع امکان ندارد. در همه مراحل سلوک برای تشخیص حقیقت، شریعت بهترین ملاک و میزان است. عبادت در هر حال باید برابر قوانین شریعت باشد و هیچ حکمی از احکام شریعت قابل تغییر و تبدیل نیست. همه ی مناسک و اعمال دینی جلوه ای از حقایق و معانی باطنی هستند. در نتیجه طریقت جدا از شریعت نیست بلکه همه تکالیف فردی و جمعی شریعت اسلام عجین به آموزه های عرفانی است. از آنجایی که راه رسیدن به درجات عالیه ی عرفانی و کمال از مسیر شریعت عبور می کند نماز و روزه از مهم ترین اعمال عبادی در شریعت اسلامی هستند می توانند شاهراهی برای رسیدن به درجات عالیه محسوب گردند. آنچه از آیات کریمه قرآن و سخنان رسیده پیامبر و پیشوایان دین نسبت به نماز و روزه وجود دارد می توان دریافت که نماز و روزه جایگاه ویژه در تعالی روح و طهارت نفس انسان دارد. آموزه های عرفانی مستخرج از اجزای نماز عبارت اند از: طهارت دل، توجه کامل به محبوب، قیام الله، قرب الی الله، تدبر در آیات، آمادگی برای جانبازی و سر سپردگی در راه حق، فقر ذاتی در برابر غنی مطلق، اقرار به برانگیخته شدن، سخن گفتن با حضرت رب الارباب. روزه نیز همچون نماز از جمله واجباتی است که جزء ستون های دین اسلام است و آنچه عارف در پی آن است با گرفتن روزه حاصل می شود. برخی از آموزه های عرفانی روزه عبارت اند از: مراقبه، توجه به فقر ذاتی، رفعت روح به واسطه ی رام کردن نفس، سر سپردگی به آستان دوست، مخالفت با هوای نفس، توجه به منبع بی کران پروردگار که غنی بالذات است.

کلیدواژه ها:

عرفان ، نماز ، روزه ، آموزه های عرفانی ، شریعت ، عرفا