آسیب پذیری ناشی از سیلاب شهری (مطالعه موردی: تهران، درکه تا کن)

تسطیح زمین، تجاوز به حریم رودخانه ها و مسیل ها، سبب رخداد تغییرات الگوی زهکشی طبیعی و جاریشدن سیل در نواحی شهری، آب گرفتگی معابر و افزایش هزینه های نگهداری شهر می شود شهر تهرانمستقر در دامنه جنوبی کوه های البرز مرکزی، در پایین دست حوضه های آبریز متعددی قرار دارد گسترششهر تهران تا ارتفاع 2200 متری، باعث تفاوت ساختاری در بافت فیزیکی این شهر و درنتیجه مستعدمخاطرات طبیعی ازجمله سیلاب شده است مناطق 2 و 5 شهرداری تهران در شمال غرب تهران به دلیلمجاورت با حوضه های درکه، فرحزاد، و کن، بالا بودن سهم نسبی ساخت وسازها، بالا بودن نسبی تراکممسکن و جمعیت، تغییر کاربری و وارد شدن به حریم رودخانه و بهره برداری نادرست از مسیل ها درمعرض ناپایداری ناشی از سیلاب قرار دارد این پژوهش با استفاده از نقشه های توپوگرافی 1:25000،داده های اقلیمی و هیدرومتری (2012 تا 1995) و داده های کاربری دریافت شده از سازمان شهرداری تهرانانجام شده است معیارهای انتخابی با روش مقایسه دوتایی وزن دهی شدند و بر اساس توابع فازی تلفیقگردیدند. برای تشخیص نقش عوامل موثر از روش های تهیه نیمرخ آبی و هیدروگراف استفاده شد وضرایب اهمیت با استفاده از تحلیل شبکه عصبی چند لایه MLP استفاده گردید نقشه آسیب پذیری حاصلاز وزن های مقایسه ای و توابع تلفیقی فازی نشان داد که بیشترین آسییب پذیری در خارج شهر پیرامونمسیل ها می باشد به دلیل اهمیت حجم رواناب در حوضه های بالادست مناطق شهری، سهم حجم رواناببا احتساب مساحت نواحی تعیین گردید نتایج، سهم رواناب حوضه کن در نواحی شهری را زیاد نشان دادلذا برای ارزیابی ورودی مسیل کن به تهران، ایستگاه باران سنجی سولقان انتخاب شد و پروفیل طولی وهیدروگراف آن ترسیم گردید. نتایج مطالعات آسیب پذیری در نواحی شمال غرب تهران که حوضه هایدرکه تا کن در بالادست آن قرار دارند و مناطق شهری 2 و 5 را شامل می شود نشان داد که ترکیبی از عواملبالادست و شهری سبب تشدید آسیب پذیری این مناطق می شود اگرچه در مناطق خارج از شهر حواشی رودخانه ها و مسیل ها بالاترین آسیب پذیری را نشان می دهند، لیکن عوامل دیگری ازجمله بافت فرسوده،سطوح شیب عمودی و ضریب انحناء در تعیین میزان آسیب پذیری نواحی شهری دخالت می کند شواهداین ادعا در برداشت های میدانی آشکار است جهش های دبی پیک در هیدروگراف ماه اکتبر سال 2012 برلزوم توجه به رواناب خروجی حوضه کن دارد که تهران به طور سالانه حوادثی در رابطه با حوضه کن راتجربه می کند.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، سیلاب شهری ، تهران ، کن ، درکه