فضای طبیعی-جمعی تفسیر جدید از رابطه طبیعت با شهر (بررسی نمونه موردی زاینده رود به مثابه یک فضای طبیعی-اجتماعی به عنوان یک منظر رودخانه ای)

شهرها عالی ترین نوع ساخته اجتماعی بشر هستند.در نگاه فلسفی منظر ،شهر پدیده ای پویا،عینی- ذهنی است که با کالبدموجود برای شهروندان ،معناسازی میکند.منظر شهری از جنس نوعی رابطه میان شهر و مخاطب است.برای ایجادچنین رابطه ای بین ،نیاز به عامل هویتی است.شهر مدرن با اینکه از لحاظ زیرساختهای مورد نیاز خود بسیارپیچیده شده است،اما هنوز در بسیاری موارد به دلیل عدم وجود رابطه بین زمینه با مخاطبانش ،مشکلات بسیاریدر ایجاد یک هویت منحصر به فرد برای خود دارد.طبیعت یکی از عناصری است که همواره کم و بیش در شهرها بهعنوان یک نیروی توسعه و شکل دهنده هویتی، برای شهر تلقی می شده است،. حضور طبیعت و چگونگی چنینحضوری در شهر امروزی،همواره محل مناقشه بسیاری بوده است.یکی از ویژگی های شهر امروزی، وجود فضاهایجمعی با کیفیت و پایدار است که وجود چینن فضاهایی منجر به پایداری هویتی و ساخت هویت متناسب با زمینه یشهر خواهد شد.به نظر می رسد لفظ طبیعت شهری ، طبیعتی که از تلاقی مظاهر طبیعت مانند رود، رود درهها،کوه،منظر طبیعی و ... در شهر با مظاهر اجتماعی آن ایجاد می شود، تعریفی است که در فضاهای جمعی و تعاملیمی توان آن را یافت. زیرساخت طبیعی در یک فضای جمعی ،علاوه بر وجه هویتی که در مقیاس شهر به منظر شهریمی بخشد، توانایی این را دارد که با تولید یک فضای جمعی پایدار به تعریف یک رابطه جدید میان طبیعت و اجتماعدست بزند.هدف در این مقاله بررسی وجه اجتماعی-هویتی ناشی از تولید چنین فضاهایی است که از نمونه های آنمی توان به مناظر رودخانه ای در شهر اشاره کرد.در واقع خوانش نظام طبیعت در شهرها،مولفه موثری در شناختاجتماعی منظر شهری است.این نوشتار در صدد آن است که با بررسی طبیعت در شهر به طور کلی و نقش آن درالقای هویت زمینه ای برای شهر،و سپس به بررسی خاص مناظر رودخانه ای و نمونه موردی منظر زاینده رود،بهعنوان نمونه ای از یک فضای طبیعی-جمعی بپردازد.

کلیدواژه ها:

طبیعت ، عامل هویتی ، فضای طبیعی- جمعی ، منظر رودخانه ای ، زاینده رود