بررسی نقش و جایگاه آب در معماری مساجد ایران

آب همواره در ذهن بشر مظهر پاکیزگی و قداست بوده است .در اکثر ادیان الهی و غیر الهی از آب به عنوان وسیله ای برای طهارت و نزدیکی به خدا یاد شده است .وجود آب در مسجد علاوه بر تاکید بر این جنبه، شاید به قول مرحوم دکترپیرنیایادآور زیبایی های بهشت نیز باشد .به طور کلی آب در دو وضعیت در مساجد به کار گرفته شده است: الف .بعد نمادین آن که در این حالت برای وضو آخرین تطهیر قبل از نماز استفاده میشود .ب .برای سایر مسایل طهارت . درمساجد ایرانی بیشتر جنبه های عملکردی حوض وآبنما از قبیل محلی برای وضو گرفتن نمازگزاران مورد توجا بوده است .وجود آبنما در صحن مساجد نشانه ای است از طهارت و پاکی و یادآوری اینکه اگر کسی میخواهد به مسجد واردشود ابتدا باید خویش را تطهیر کند . این وضوخانه ها گاه چون حوضخانه، گاه گودال باغچه ، و گاهی نیز تنها جوی ساده، و یا پاکنه و پایابی است که هرجا مسجدی هست، می توان دید. این مقاله به بررسی نقش و جایگاه آب در معماری مساجد قدیمی ایران از جمله مسجد امام اصفهان،مسجد جامع قزوینو... پرداخته است.و عنصر آب در این مساجد را از نظر مفاهیم کاربردی و نمادین و نیز تاثیر آب بر فرهنگ و معماری ، مورد توجه قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

جایگاه آب ، معماری اسلامی ، معماری مساجد