منشا گچ در خاک و ارتباط آن با سطوح ژیومورفولوژی در مناطق خشک و نیمه خشک

گچ یکی از کانی های فراوان در خاک های مناطق خشک و نیمه خشک میباشد. تشکیل گچ در این خاکها ارتباط نزدیکی با موقعیت ژیومورفولوژی خاک دارد. تحقیقات متعددی در ایران درباره ارتباط اشکال گچ و سطوح ژیومورفیکی صورت گرفته است. در تحقیقی که در اصفهان صورت گرفت، مشاهده گردید که تشکیل افق های گچی، سیر تکاملی را بر روی سطوح ژیومورفیکی مختلف، از مخروط افکنه بالایی تا دشت دامنه ای طی میکند. مطالعه ای در استان کهکیلویه نشان داد که انحلال و انتقال انهیدریت حاصل از بیرون زدگی های سنگی به عنوان منبع اصلی گچ پدوژنیک در این خاکها میباشد. این تحقیق بر روی یک ترانسکت، از مخروط افکنه به سمت دشت آبرفتی رودخانه ای صورت گرفت و نتایج کار نشان داد که از بالا به سمت پایین شیب از یک طرف، و در داخل یک پدون، از بالا به پایین بر میزان گچ عدسی پدوژنیک افزوده میشود. تشکیل اشکال پدوژنیک گچ در خاک در نتیجه تغییرات در شرایط ریز- محیط است که در طول زمان در خاک اتفاق میافتد. هر چه شرایط محیطی در خاک مناسب تر باشد، تشکیل کریستال های بزرگ گچ در خاک افزایش مییابد.

کلیدواژه ها:

گچ ، ژیومورفولوژی ، تشکیل پدوژنیک ، مناطق خشک و نیمه خشک ، ایران