آبخیزداری دقیق و ایجاد چشمه ی دایمی با استفاده از ظرفیت آبگیری تنگه های صخره ای

تنگه های صخره ای دره های خشن و نفوذ ناپذیری هستند که برای ذخیره ی سیلاب هزینه ی اندکی دارند و هدر رفت آب با توجه به نفوذ ناپذیری در آنها بسیار کم است و مزیت مهمی که دارند این است که غالبا در بالادست زمین های زراعی هستند و از نیروی ثقل برای انتقال آب آنها بهره گیری می شود.در تنگه ای به بنام تنگ آریا به حجم 47600 متر مکعب 400*8*17با کمترین امکانات ممکن میتوان 47600000لیتر آب ذخیره کرده و برای چند بار در طول زمستان و بهار از آن استفاده کرد .طی سالها تحقیق در مناطق کوهستانی و هزینه کرد های فراوان این نتیجه حاصل شد که در شروع تنگه ها می توان چشمه های دایمی با دبی دلخواه ایجاد کرد .فرق بین چشمه های طبیعی و چشمه های حاصل از آبخیزداری دقیق در این است که دبی در چشمه های طبیعی غیر قابل تغییر است و آب در فصول پر آب هم هدر می رود و در چشمه های مدل آریا در آبخیزداری دقیق دبی با توجه به نیاز در فصل کار در اختیار مدیر پروژه است و در مواقع غیر ضروری در پاییز ، زمستان و بهار آب ذخیره می شود و هدر نمی رود.در سال 1385در روستای شادگان از توابع شهرستان باشت در استان کهگیلویه و بویراحمد ذخیره گاهی به ابعاد 1/5*5/5*11 به حجم تقریبی 90متر مکعب و 90000 لیتر احداث شد ابتکاری که در تنگه بکار برده شد این بود که با مکان یابی مناسب در انتهای بن بست تنگه یک طول و یک عرض و کف استخر احداث شده از عوارض طبیعی بوده و هزینه ی ریالی زیادی برای احداث در بر نداشت .حوضچه ی احداث شده در مهرماه ساخته شد و با هر بارانی از سیلاب پر می شد و پس از باران مورد استفاده قرار می گرفت. در آخرین باران بهاری در فروردین 1385حوضچه آبگیری شد و در ماه های اردیبهشت،خرداد ،تیر ،مرداد،شهریور و مهر مورد استفاده قرار گرفت.مصالح سیمان و سنگ برای استحکام و پلاستیک معمولی دو لایه برای جلوگیری از نفوذ و تبخیر مورد استفاده قرار گرفت .اگر در شش ماه سال نیاز بود که به طور مداوم جریان آب بصورت منظم راه می افتاد در خلال شش ماه یعنی 185روز، هر روز 486لیتر آب برداشت می شد یعنی دبی هر ساعت کمی بیش از بیست لیتر و در هر ثانیه 135سی سی آب جریان می یافت و اگر هفته ای دو بار آبیاری نیاز بود در هر بار 1701لیتر آب وجود داشت و اگر هفته ای یک بار آبیاری کاهی بود 3402لیتر در هفته آب موجود بود که با توجه به دور از دسترس بودن محل ایجاد چشمه هفته ای یک بار آبیاری درختان انجام میشد . با حجم آب جمع آوری شده درختان انار ،انگور، بادام شیرین ،کنار هندی و به کاشت شده و اکنون درختان بارده شده و در تنگه تثبیت شده اند . در حجم کل تنگه 47600متر مکعب آب را می توان با 25درصد هزینه های معمول ذخیره کرده و با آن بیش از صد هکتار زمین را آبیاری نمود که در این پروژه ی جالب توجه می توان348426585600ریال صرفه جویی کرد. زیرا در تنگه ها خاکبرداری نیاز نیست و هزینه ی دیوار کشی 75درصد کاهش می یابد و دریاچه ای به مساحت 5/5هکتار نیز ساخته می شودو از نظر توریستی نیز می تواند در ایام نوروز جالب توجه باشد. با احداث دیواره ها و اجرای این پروژه با احتساب 185روز یعنی در خلال ماه های اردیبهشت تا مهر در هر ثانیه 3لیتر در ثانیه آب داریم که این مقدار آب بیش از صد هکتار زمین کشاورزی را در زمستان سیراب میکند.

کلیدواژه ها:

آبخیزداری دقیق ، چشمه ، تنگه های صخره ای