شناسایی و بررسی مولفههای تاثیرگذار بر سرمایه اجتماعی به منظور تقویت پایداری اجتماعی فضاهای شهری

امروزه ادبیات توسعه، سرمایههای اجتماعی رابه عنوان یکی از ظرفیتهای جدید در تحقق پایداری اجتماعی شهرها مورد توجه قرار داده است. سرمایه اجتماعی به عنوان سرمایهای بالقوه و درونی، از انسجام جامعه، هنجارها و ارزشهایی که تعاملات اجتماعی را میان انسانها تقویت میکند، نشات گرفته و ارکان جامعه را با یکدیگر مرتبط و همسو میسازد. از اینرو شهرها به عنوان بستر تمرکز سکونت انسانی، همواره مهمترین عرصه وقوع زندگی جمعی و برقراری تعاملات اجتماعی به شمار میآیند. که میتوانند زمینه تولید و بالفعل شدن سرمایه اجتماعی را به وجود آورند. متاسفانه با سرعت بخشیده شدن به توسعه بدون برنامه و همچنین عدم توجه به نقش و نیازهای زندگی جمعی شهروندان در شهرهای امروزی، نه تنها تعاملات اجتماعی مطلوب و هدفمند به وقوع نپیوسته، بلکه ظرفیتهای اجتماعی موجود نیز تمایلی به پذیرش نقش و مسیولیت اجتماعی در شهرها را ندارند. لذا این پژوهش با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی در تحق ق پایداری اجتماعی شهرها و همچنین شناسایی مولفههای اساسی در تولید سرمایه اجتماعی، به دنبال شناسایی زمینه های تقویت این سرمایه در شهرها میباشد. همچنین اینکه سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از منابع تسهیل کننده توسعه، چه ارتباطی با توسعه پایدار اجتماعی دارد و براساس چه شاخصههایی میتوان با تولید سرمایه اجتماعی، پایداری اجتماعی را در شهرها تحقق بخشید سوالات اصلی پژوهش را در بر میگیرد. فرضیه پژوهش نیز بر این پایه استواراست که سرمایه اجتماعی می-تواند درتحقق پایداری اجتماعی شهرها نقش تاثیرگذاری را ایفا نماید. این پژوهش با بهرهگیری از روش توصیفی- تحیلی و استفاده از شیوه مطالعات کتابخانهای- اسنادی با بررسی اسناد، مدارک و نظریههای مختلف،به بررسی ارتباط منطقی میان مفاهیم پژوهش پرداخته است. مطالعات صورت گرفته نشاندهنده آن است که به منظور تحقق پایداری اجتماعی ابزارها و راهکارهایی چون توجه به رشد اقتصادی ، شهروندی ، حکمروایی ، خصوصیات اجتماعی ، هویت ، حس تعلق وایمنی ، ابعاد محیطی ، کیفیت زندگی ، طراحی شهری ، و سرمایه اجتماعی می تواند زمینه مطلوبی را فراهم آورد. که در این میان سرمایه اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو به منظور تولید و تقویت سرمایه اجتماعی ضرورت دارد مولفههای اعتماد و احساس امنیت اجتماعی ، هنجارها و ارزش های اجتماعی و شبکه های اجتماعی مورد توجه قرار گیرد تا زمینه تحقق پایداری اجتماعی مهیا گردد. در این راستا توجه به موضوعاتی چون اعتماداجتماعی، تعاملات اجتماعی، ارزشهای اجتماعی، مشارکت اجتماعی و همبستگی اجتماعی نیز در محیط های شهری اهمیت دارد. لذا با طراحی گویههای مناسب برای هر یک از این شاخصههاو پیش بینی سیاستها و راهبردهایی اجرایی میتوان سرمایه اجتماعی را در راستای تحقق پایداری اجتماعی تقویت نمود.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، پایدار اجتماعی ، سرمایه اجتماعی ، فضای شهری