تحلیل انرژیتیک سیستمهای تولید در کشت گندم

استان اردبیل همچون اکثر استانهای کشور اقتصادش بر پایه کشاورزی است بطوری که بیش از 50 درصد جمعیت آن ساکن در روستاها می باشد. علیرغم همه تلاشها برای توسعه تولیدات کشاورزی، راندمان محصولات بطور رضایت بخشی افزایش نیافته است بنابراین نیاز به تعیین و تغییر در مصرف نهاده ها و سطوح مکانیزاسیون می باشد و همچنین کشاورزی جدید هر روزه بیشتر به مصرف انرژی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم وابسته می گردد. بنابراین ضرورت دارد که وضعیت مصرف انرژی در بخش کشاورزی بویژه در محصولات استراتژیکی همچون گندم، مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد. برای همین منظور پژوهشی جهت برآورد مصارف انرژی در سیستم های زراعی تولید گندم در منطقه مشکین شهر و آنالیز اقتصادی آنها در سال 1394 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که انرژی بیوشیمیایی با 36 % بیشترین سهم و همچنین انرژی فیزیکی و انرژی شیمیایی به ترتیب با 33 % و 30 % در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. افزایش انرژی بیوشیمیایی به دلیل الگوی کشت درهم و مصرف بیش از حد بذر گندم برای کشت در هکتار می باشند. بنابراین جهت کاهش انرژی بیوشیمیایی، استفاده از کارنده ها و سایر تکنولوژی های بهینه ضروریست. همچنین جهت کاهش سهم انرژی های فیزیکی و شیمیایی در سیستم تولید گندم، معرفی نظام تولید کارآ و کم نهاده، مفید و مویژ خواهد بود بطور میانگین9/99% از مجموع قدرت حاصل از نیروی مکانیکی، 05/0% حاصل از نیروی انسانی است بنابراین نیروی مکانیکی، مقدار و سهم بسیار زیادی از مجموع قدرت فیزیکی را به خود اختصاص می دهد. در مورد انرژی فیزیکی ورودی نیز وضع بدین منوال می باشد که بطور متوسط سهم نیروی انسانی در کل انرژی فیزیکی 40/13% و نیروی مکانیکی 59/86% است که برای ساخت، تعمیر و انرژی حاصل از سوخت می باشد. روستای دوچی 2 ارشق از لحاظ شاخص های راندمان انرژی (ER) ، بهروری تولید انرژی (EP) و انرژی ویژه (SP) در رتبه اول (ایده آل مثبت) قرار گرفته است و از لحاظ شاخص خالص انرژی تولیدی (NEG) نیز بعد از دو روستای کوجنق مشکین مرکزی و روستلی تازه کند مشکین غربی در رتبه سوم قرار گرفته است. همچنین روستای بلوس مشکین غربی از لحاظ شاخص های ER و EP در پایین ترین رتبه و روستای لاهرود 2 مشکین شرقی نیز از لحاظ دو شاخص NEG و SE در پایین ترین رتبه ( ایده آ -ل ترین رتبه منفی) قرار گرفته اند بیشترین هزینه انرژی ورودی مربوط به روستای بلوس مشکین غربی و کمترین هزینه انرژی ورودی را نیز روستای دوچی 2 ارشق به خود اختصاص داده است. همچنین از لحاظ هزینه انرژی خروجی نیز روستای دوچی 2 ارشق در بیشترین مقدار و روستای لاهرود 2 مشکین شرقی در کمترین هزینه انرژی خروجی قرار دارند. در نسبت قیمت خروجی به ورودی نیز روستای دوچی 2 ارشق با بالاترین رتبه( اید آل مثبت) و روستای بلوس مشکین غربی با پایین ترین رتبه(ایده آل منفی) در بین چهار منطقه مشکین شهر قرار گرفته اند. به بیان دیگر روستای دوچی 2 ارشق با صرف کمترین هزینه انرژی ورودی و با کسب بیشترین انرژی خروجی، بالاترین نسبت یا بازده قیمت خروجی به ورودی را ایجاد می نماید. بنابراین این بازده نشان می دهد که با افزایش جزیی در انرژی ورودی روستای دوچی 2 ارشق، متناوبا ارزش انرژی خروجی بیشتری را افزایش خواهد داد

کلیدواژه ها:

سیستم های زراعی تولید ، گندم ، انرژی ورودی- خروجی ، هزینه انرژی