واسنجی مدل های نفوذپذیری خاک و اهمیت آنها در مدیریت حوزه های آبخیز ( مطالعه موردی: دشت ساحلی بهشهر- گلوگاه)

فرآیند نفوذ در هیدرولوژی سطحی و زیرسطحی نقشی مهم ایفا کرده و عامل کلیدی در تمام معادلات بارش و رواناب می باشد. پژوهش حاضر، به منظور بررسی نفوذپذیری خاک در منطقه بهشهر-گلوگاه انجام پذیرفت. از آنجایی که بیشتر محصولات کشاورزی این منطقه در اراضی دشتی و ساحلی کشت می شود ، هم چنین با توجه به اهمیت نفوذ پذیری آب در خاک در اراضی کشاورزی، مطالعات نفوذ پذیری در این منطقه ضروری به نظر می رسد. بدین منظور، یک شبکه km10km×8برای نمونه برداری در نظر گرفته شده و در مجموع 80 نقطه برای نمونه برداری انتخاب گردید. اندازه گیری نفوذ آب در خاک با استفاده از روش استوانه تک حلقه با در نظر گرفتن ارتفاع نفوذ یک سانتی متر و زمان متغیر، انجام پذیرفت. پس از برداشت نفوذ مشاهده ای، با استفاده از دو معادله هورتون و کوستیاکوف، برآورد سرعت نفوذ آب در خاک نسبت به مقادیر مشاهده ای انجام و مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت انتخاب مدل مناسب، آماره های سنجش خطا شامل مجذور میانگین مربعات خطا ، خطای نسبی و ضریب ناش ساتکلیف برای هر معادله مورد سنجش قرار گرفت که مقادیر این آماره ها در ارتباط با معادله هورتون به ترتیب 55/5، 61/24 و 98/0 و برای معادله کوستیاکوف به ترتیب 5/8، 14/34 و 96/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که معادله هورتون دارای دقت بیشتری نسبت به معادله کوستیاکوف در برآورد میزان نفوذ نسبت به مقادیر مشاهده ای و برنامه ریزی های مدیریتی مربوط به منابع آب و خاک،در این منطقه می باشد.

کلیدواژه ها:

استوانه تک حلقه ، معادله کوستیاکوف ، معادله هوتون ، نفوذپذیری