بررسی اثرات منفی خلاء رژیم حقوقی دریای خزربر مسایل زیست محیطی آن

دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان از لحاظ موقعیت جغرافیایی بین آسیا و اروپا واقع شده است. از آنجایی که خزر؛ دریاچهای بسته و یا حداقل نیمه بسته به حساب میآید، از هرگونه اتصال طبیعی به اقیانوس و دریاهای جهان بیبهره است. اکوسیستم آبی خزر درحال حاضر یکی از آلودهترین اکوسیستمهای آبی جهان است. پژوهشهای مختلف نشان میدهد علل و زمینههای مختلفی در این وضعیتنامناسب زیست محیطی موثرند. یکی از مهمترین این عوامل و زمینهها، فقدان رژیم حقوقی خزر و عدم تقسیم دریاچه از سوی کشورهای ساحلی است. بر این اساس، این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به منابع معتبر کتابخانهای، درصدد بررسی نقش خلاء رژیمحقوقی دریای خزر در بروز آلودگیهای زیست محیطی آن است. یافتههای پژوهش نشان میدهد نبود رژیم حقوقی ثابت و پایدار، بهانهایو غیره، از هر کوششی در بهره برداری افراطی و منطقه ملی ، مرز ملی شد که برخی از کشورهای ساحلی با بیان عناوینی همانند غارت این میراث مشترک دریغ ننمایند. علاوه بر این، این وضعیت مانع شکلگیری همکاری موثر بین کشورهای ساحلی خزر برای مقابله با منشاء و زمینههای آلودگی شده است؛ هر چند در قالب برنامههای محیط زیست سازمان ملل متحد، کنوانسیونی در چهارچوب حفاظت از محیط زیست خزر، موسوم به کنوانسیون تهران با موافقت پنج کشور ساحلی در سال 2003 شکل گرفته است که تاثیر محسوسی در بهبود این چالش زیست محیطی نداشته است.

کلیدواژه ها:

دریای خزر ، آلودگی زیست- محیطی ، کنوانسیون تهران ، حقوق بینالملل دریاها