راهکارهای کاهش تبعات خشکسالی سیل و فرسایش خاک با هدف حفاظت از منابع کشاورزی

بیش از نیم قرن است که تبعات خشکسالی و بلایای طبیعی حاصل ازآن در سطح جهانی مطرح شده. در آینده ای نه چندان دور تبعات خشکسالی و فرسایش خاک مهمترین چالش زیست محیطی کره زمین خواهد بود و بحران خشکسالی سراسر آن را فرا خواهد گرفت .از آنجا که موضوعات خشکسالی، فرسایش ، محیط زیست و آب از بخش های مختلفی تشکیل شده است که در کشور دستگاه های اجرایی متعددی را به عنوان متولی دارد هماهنگی بین این دستگاهها مقدمه ضروری برای هم افزایی و همگرایی در دستیابی به فناوریهای مورد نیاز می باشد. از منابع آب و حوزه انرژی گرفته تا کشاورزی، منابع غذایی، بهداشت، جنگلها و رویدادهای طبیعی نظیر سیل و طوفان می توانند ازخشکسالی تاثیر پذیرند. الگوی نامناسب کشت و کشت پر آب بر و یا با راندمان آبیاری پایین، بر کاهش سطح آبهای زیرزمینی و افزایش اثرات خشکسالی و فرسایش خاک موثرند . همچنین تغییرات کاربری اراضی در بالادست حوزه آبخیز مشخصه های هیدرولوژیکی حوزه از قبیل نفوذپذیری و میزان تولید رواناب را تحت تاثیر قرار داده و ابتدا موجب وقوع سیل و نهایتا خشکسالی در پایین دست خواهد شد.خشکسالی که به عنوان تهدید اصلی پیش روی ایران در سالهای آینده در سطح کلان کشور و شورای عالی امنیت ملی و همچنین در سطح منطقه ای و استانی در استان همدان مطرح است می بایست با عزم توام ملی ، محلی و مردمی با راهکارهای پیشنهادی از جمله تهیه و اجرای دقیق و عملیاتی نمودن مطالعات طرح های آمایش سرزمین ، پلمب جدی سریع و فراگیر چاههای غیرمجاز با استفاده از ابزار قانونی ، مقابله با برداشت بیش از تخصیص از چاههای مجاز کشاورزی با نصب کنتور و اعمال نظارت دقیق ، ﻓﺮاﻫﻢﻧﻤﻮدن اﺑﺰارﻓﻨﯽﻣﺜﻞﻧﺼﺐﮐﻨﺘﻮر در ﻣﺰارع و اﯾﺠﺎد گلخانه و ممنوعیت کشت گونه های پر آب برپیگیری گردد . همچنین مدیریت بحران می بایست به معنای جامع آن و با پیگیری تمهیدات مدیریت ریسک در بطن آن ، یعنی مرحله قبل از بحران شامل مراحل پیشگیری و آمادگی ، مرحله حین بحران شامل مراحل پاسخگویی ، واکنش و امداد رسانی ، خدمات اضطراری و مرحله پس از بحران شامل مراحل بهبودی و بازتوانی به کار گرفته شود . آنچه موضوع واکاوی در متن حاضر است، بررسی اجمالی پیامدهای پدیده خشکسالی بر منابع آب ، سیل و فرسایش خاک در استان همدان خواهد بود که علی رغم برخورداری از دشت پر آب در سال های نه چندان دور ، اینک در وضعیت کمبود آب و خشکسالی قرار گرفته است .

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، فرسایش خاک ، منابع آبی ، سیل ، مدیریت بحران