بررسی پدیده‏ی فرونشست زمین در دشت همدان با استفاده از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری تصاویر ماهواره‏ای

در دنیای امروز با توجه به افزایش جمعیت و گسترش شهرها، هر روز بر نیاز به آب و تقاضای آن افزوده می‏شود. پدیده‏ی فرونشست زمین یکی از نتایج بهره‏برداری بی‏رویه‏ی آب از سفره آب‏های زیرزمینی است. در اثر برداشت بیش از حد آب از منابع زیرزمینی و خارج شدن آب از منافذ زیرزمین‏، امکان متراکم شدن مواد رسوبی و علی‏الخصوص آهکی فراهم می‏شود و باعث افت سطح زمین می‏شود.دشت همدان در غرب ایران یکی از مناطق غنی از نظر منابع آب زیرزمینی و کشاورزی می‏باشد، ولی متاسفانه در سال‏های اخیر به علت برداشت بیش از حد آب برای مصارف کشاورزی و صنعتی، با افت شدید سطح آب و درنتیجه فرونشست زمین مواجه شده است که در نتیجه‏ی آن حدود 24 فروچاله در دشت همدان ایجاد شده است. شناسایی میزان نشست زمین دراثر ایجاد فروچاله‏ها با استفاده از روش‏های نقشه‏برداری زمینی و ترازیابی کاری دشوار، زمانبر و پرهزینه است. در این تحقیق از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری (DInSAR) به کمک تصاویر ماهواره‏ای Envisat برای پایش میزان افت سطح زمین استفاده کرده‏ایم، که در این مورد روش خط مبنای کوتاه Small base lines یا اصطلاحا SBAS را پیش رو قرار داده‏ایم . بدین جهت به کمک 20 تصویر ماهواره‏ای Envisat از منطقه‏ی مورد مطالعه در بازه‏ی زمانی 2003 تا 2007 با روش سری زمانی Small base line به 190 تداخل نگاشت (Interfrogram) دست یافتیم که با انتخاب 31 تداخل قابل قبول از این میان (‏‏با توجه به بسته بودن شبکه‏ی اینترفروگرام‏های انتخابی) با استفاده از نرم افزار STAMPS نشست زمین را شناسایی کردیم. در نتیجه‏ی این پردازش‏، در غرب استان همدان آهنگ فرونشست زمین در اطراف فروچاله‏ها به اندازه‏ی حدود 60 میلی‏متر در سال (6 cm/yr) می‏باشد. در پی عواقب زیان‏آور و گاها جبران ناپذیر پدیده‏ی فرونشست، در این تحقیق سعی شده است که راهکارها و پیشنهاداتی برای کنترل افت تراز آب زیرزمینی و فرونشست زمین ارائه گردد

کلیدواژه ها:

فرونشست ، فروچاله ، تداخل سنجی تفاضلی رادار ، تصاویر رادار ، InSAR ، افت تراز آب