بررسی و رتبه بندی شاخص های زیست محیطی و بحران های مؤثر بر تاب آوری، طبق بیانیه های سازمان UNISDR (مورد مطالعه: شهر اهواز)

جهان امروز، جهانیست با بحران های گوناگون که نتیجه اعمال رابطه نادرست بشر با محیط پیرامونش می باشد. در شهرها پدیده بحران از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا این مناطق دارای تراکم بالایی از انسان ها و سازه های گوناگون بوده و همچنین دارای صنایع مهم و ویژه ای برای کشورهایشان می باشند، به طوریکه بحران در آنها می تواند به فاجعه ای عظیم تبدیل شود.در سالهای گذشته برای کاهش آسیب پذیری جوامع در برابر بحران ها، مدیریت بحران وارد عرصه برنامه ریزی شهری شد و تمرکزش به کاهش آسیب پذیری جوامع در برابر بحران هایی است که شناسایی و پیش بینی شده اند. اما با مشاهده بحران های غیر قابل پیش بینی، مبحث تاب آوری جوامع به کمک مدیریت بحران آمد. در اصل تاب آوری به ظرفیت تحمل جوامع در مقابل کلیه بحرانها (پیش بینی و بالعکس) اشاره دارد. این مفهوم وقتی از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود که بدانیم گاهی یک بحران آثاری دارد که روند فعالیت آنها بسیار کند و غیر ملموس بوده و وقتی جامعه متوجه آن اثر می شود که دیگر برای بهبود وضعیت بسیار دیر و خود آثار به یک بحران دیگر تبدیل شده است. مانند مهاجرت شهر اهواز نیز چند سالیست که انواعی از بحران ها من جمله ریز گردها را تجربه می کند. این مطالعه که بر اساس نظر سنجی از خبرگان شهراهواز و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته، شاخص های زیست محیطی تاب آور شهر را شناسایی و بر اساس تأثیرشان بر تاب آوری شهر اولویت بندی می کند. همچنین در این مطالعه بحران های شهر معین و میزان آسیب پذیری در برابر آنها ارزیابی شده است. نتایج حاکی از اثرات بالای دو شاخص کیفیت هوا و آب بر تاب آوری جامعه می باشد که باعث شده میزان آسیب پذیری جامعه نیز در برابر بحران های حاصل از آنها یعنی ریزگردها و کاهش دبی آب بسیار بالا باشد. در ادامه یکی از آثار این بحران ها یعنی تمایل به مهاجرت ارزیابی شده است که با امتیاز بالای 9/82% در بین خبرگان، بیانگر اهمیت تاب آور نمودن شهر می باشد. باید توجه نمود عدم سرعت بخشیدن به توسعه و بهبود تاب آوری شهر اهواز باعث می شود شهر با بحران های دیگری که می تواند ناشی از مهاجرت خبرگان و نخبگان شهر باشد، در آینده ای نه چندان دور مواجه شود.

کلیدواژه ها:

بحران ، مدیریت بحران ، تاب آوری ، شاخص های زیست محیطی ، مهاجرت ، اهواز