باستان شناسی و گردشگری پایدار

گردشگری از عوامل اصلی توسعه پایدار در سطوح اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی است که در سال های اخیر وابستگی گسترده ای به علم باستان شناسی داشته است. روابط پیچیده ای بین فرایندهای طبیعی، لندسکیپ، چشم اندازها، خاک ها و اقلیم برای ایجاد سکونتگاه ها و استقرارگاه های بشری که همه این ها از موضوعات روز علم باستان شناسی نوین است وجود دارد. باستان شناسی ممکن است یک منبع توریستی به عنوان قسمتی از عرضه اولیه سایت های باستان شناسی و موزه ها به عنوان یک جاذبه و عرضه ثانویه یا انشقاقی، هنگامی که زیر بناهای توریستی همانند پیشرو های تعلیم دهنده و خدمات همانند تورهای راهنمایی شده قلمداد شوند. گردشگری پایدار در قرن بیست و یکم رشد روز افزون و قابل انکاری داشته است و شتابان به سمت آینده در حال حرکت است. همچنین به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان حائز جایگاه ویژهای است. این صنعت با تأسیس امکانات و زیر ساخت های ویژه فرصتهای شغلی بیشماری را برای کشورهای گردشگر بوجود میآورد. بدین ترتیب گردشگری که در ابتدا به عنوانیک پدیده فرهنگی و اجتماعی مطرح شده بود، کمکم به عنوان عاملی مهم در رشد و توسعه اقتصادی شناخته شد. رشد روز افزون و سهم فزاینده توریسم در اقتصاد جهانی، ارتقای فرهنگ و تمدن چرخه تازه ای در ساز و کار بنیادین کشورها به وجود آورد و جوامع به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی برده اند که برای بهبود اوضاع اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج داده و درصدد یافتن راههای تازه ای بر آیند. از سوی دیگر ارتباط و رابطه تنگاتنگی میان گردشگری و آثار مادی و فرهنگی انسان ها از دوران پارینه سنگی تاکنون وجود داشته است. هر چند نباید سهم انکار ناپذیر باستان شناسی را در تحول و پیشرفت صنعت گردشگری نادیده گرفت اما الزاما این را باید بپذیریم که نه تنها کشورهای جهان سوم به این رویکرد توجهی ندارند بلکه درصدد حفاظت آثار باستانی خود هم نیستند. در این پژوهش سعی بر آن شده تا بر اساس فعالیت های میدانی پرسشنامه، مصاحبه و کاوش های تطبیقی باستان شناسی مناطق همجوار توسط نگارنده و... و کتابخانه ای با رویکرد مبتنی بر باستان شناسی و گردشگری پایدار و در فرآیندی تکاملی، پویا ویک پارچه با توجه به ظرفیت و آثار باستانی و تاریخی، حفاظت آثار به عنوان جذب گردشگر و عوامل درآمدزا و نیازهای بلند مدت توسعه ای در این بخش، بستر سازی لازم را در راستای توسعه پایدار گردشگری بر اساس رویکرد باستان شناسی فراهم نماید. با توجه به این که در علم باستان شناسی دو عنصر تاریخ آنچه در بستر زمان اتفاق می افتد و فرهنگ آثار مادی و غیر مادی ملموس و غیر ملموس که از انسان دوران عصر حجر تا عضر حاضر بر جای مانده و قابل انتقال است مد نظر است در این پژوهش از واژه باستان شناسی به جای واژگان تاریخ و فرهنگ استفاده شده است و به مهمترین دستاورد و هدف یعنی توجه به آثار باستانی و تاریخی، حفاظت آثار به عنوان جذب گردشگر و عوامل درآمدزا و نیازهای بلند مدت توسعهای در این بخش که بستر سازی لازم را در راستای توسعه پایدار گردشگری بر اساس رویکرد تاریخی و فرهنگی فراهم می کند اشاره گردیده است. بر این اساس رویکرد اصلی در تدوین برنامه توسعه گردشگری پایدار با محوریت بخش های صیانت و نظارت و بهره برداری عقلانی از آثار باستانی و توجه به مقوله عواملرشد اقتصادی، تاریخی و فرهنگی و اهمیت صنعت گردشگری پایدار بر مناطق است که به تدوین فرآیند بررسی و مطالعه صنعت گردشگری منجر می شود. از مهم ترین نتایج این پژوهش حفاظت آثار باستانی و جذب و بررسی پیشنهادات فرهنگی و اقتصادی در حوزه صنعت گردشگری پایدار و علم باستان شناسی، راه های برقراری ارتباط و آشنایی با آئین ها و متد جدید جهت استفاده مقاصد و درآمدزایی در صنعت گردشگری پایدار می باشد

کلیدواژه ها:

باستان شناسی ، صنعت گردشگری ، گردشگری پایدار ، حفاظت آثار باستانی ، توریست ، میراث فرهنگی