تحلیل روند عناصر اقلیمی و تبیین خشکسالی شهر تهران با استفاده از مدل اسکالوگرام

پارامترهای مختلف اقلیمی ازجمله بارش،رطوبت،دما در یک محل از عواملی هستند که بر اقلیم آن منطقه تأثیرگذاربوده و شناخت آنها تعیین کننده اقلیم آن منطقه می باشد.وقوع پدیده هایی همچون خشکسالی طی یک یا چند سال به عنوان یک پدیده مخاطره آمیز را می توان دلیلی بر نوسانات و یا تغییر اقلیم هر منطقه ای دانست.در این تحقیق با استفادهاز حجم آمار ایستگاه سینوپتیک تهران در یک بازه نرمال اقلیمی( 30ساله)از سال 1981 تا سال 2010 میلادی جهت تعیین روند عناصر اقلیمی و تعیین تغییرات خشکسالی با استفاده از مدل اسکالوگرام بهره گرفته شده است. مدل مذکور از آنجائی که رابطه بین میانگین ها و انحراف معیار داده ها را جهت رتبه بندی مشخص می نماید؛ می تواند در مطالعات جهان طبیعی ازجمله اقلیم شناسی کاربردهای فراوان داشته باشد.با توجه به اینکه خشکسالی ناشی از عوامل مختلف جوی بوده، و هرکدام در صورت تغییر می تواند برشدت این پدیده تأثیر بگذارد و سبب کاهش یا افزایش تنش آن گردد؛در این پژوهش سعی شدهتا با استفاده از این مدل تعداد ده عنصر(شامل:بارش سالانه،بارش 24 ساعته،حداقل دما،حداکثر دما،تعداد روزهای بارانی،تعداد روزهای یخبندان،حداقل مطلق دما،حداکثر مطلق دما،حداقل رطوبت نسبی و حداکثر رطوبت نسبی )را درطول فصل رشد در ایستگاه مهرآباد تهران موردبررسی قرار دهیم.لذا با این مدل شدت خشکی را در ارتباط با عوامل مختلفجوی اندازه گیری نموده و بر اساس میزان و شدت تنش های ایجادشده در اثر خشکی را طبقه بندی کرده و سال های موردنظر را ازنظر اقلیمی و تنش حاصل از این تغییرات بر اساس پارامترهای جوی طبق هبندی گردید.بطوریکه که با این مدل و محاسبات مربوط ملاحظه شد که در شهر تهران و یا هر ایستگاه دیگری همیشه کم بارش ترین سال،مصادف با شدیدترین خشکسالی نمیباشد.بطوری که که در ایستگاه موردمطالعه(تهران)نقش عوامل دیگر اقلیمی در این میان هم تراز با بارش می باشد.نتیجه این تحقیق درنهایت مبین این واقعیت است که در سی سال اخیر 1981-2010در ایستگاه سینوپتیک مهرآباد تهران و با توجه به نمودار سری های زمانی، عناصر بارش و رطوبت در طول زمان دارای روندیکاهشی و عناصر برودتی دما در طول زمان دارای روندی صعودی می باشد. همچنین شدیدترین خشکسالی بر اساس رتبه بندی با مدل اسکالوگرام سال 1984 ، و سال 1988 سالی نرمال برحسب تعداد آستانه های خشکسالی(خنثی) وسال 2010 مرطوبترین سال تشخیص داده شده است

کلیدواژه ها:

عناصر اقلیمی ، خشکسالی ، شهر تهران ، مدل اسکالوگرام