بررسی توان تثبیت نیتروژن توسط ایزوله های مختلف باکتری ریزوبیوم فازئولی در لوبیا چیتی و قرمز در منطقه شهرکرد

منافع حاصل از گنجاندن گیاهان زراعی خانواده بقولات در تناوبهای زراعی در بهبود حاصلخیزی خاک و مدیریت نیتروژن در جهت کشاورزی ارگانیک از دیرباز تاکنون به اثبات رسیده است. در این بین لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) یکی از گیاهان زراعی مهم این خانواده جهت نیل به هدف فوق، گیاه مناسبی است. در خاکهایی که برای اولین بار لوبیا یا سایر بقولات کشت می شود به منظور تثبیت مقدار کافی از جمعیت نژاد موثر باکتری و بروز آلودگی در ریشه های آنها نیاز به تلقیح بذور با باکتری مناسب است. به همین منظور جهت بررسی توان تثبیت نیتروژن توسط سویه های مختلف باکتریRhizobium legominosarum Biovar phaseoli آزمایشی در سال 1381 بصورت کرتهای یکبار خرد شده (اسپیلت پلات) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در منطقه شهرکرد به مرحله اجراء در آمد. سویه های مختلف باکتری به نامهای L-109, L-125, L-47, L-78 تهیه شده از موسسه خاک و آب بخش بیولوژی خاک به همراه یک تیمار مصرف کود نیتروژن به میزان 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و شاهد (بدون مصرف کود و عدم تلقیح) به عنوان عامل اصلی و ارقام لوبیا شامل چیتی رقم تلاش، چیتی توده بومی و قرمز توده بومی منطقه شهرکرد به عنوان عامل فرعی در 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به نتایج تجزیه واریانس آزمایش مشخص شد که بین سویه های مختلف باکتری تلقیح شده با بذور لوبیا اختلاف معنی داری از لحاظ صفات؛ درصد تثبیت نیتروژن، نیتروژن اندام هوایی، تعداد و وزن گره در 50 درصد گلدهی، پروتئین دانه و عملکرد دانه وجود داشت. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین وزن گره و نیتروژن اندام هوایی از تیمار تلقیح بذور با سوی ه L-109 منطقه تویسرکان همدان و کمترین آن از تیمار مصرف کود نیتروژن و شاهد بدست آمدند. حداکثر و حداقل عملکرد دانه نیز به ترتیب از تیمار تلقیح بذور با سویهL-125 به میزان 2500 کیلوگرم در هکتار و شاهد (عدم تلقیح بذور و عدم مصرف کود) به میزان 1400 کیلوگرم در هکتار بدست آمد.

کلیدواژه ها:

ارقام لوبیا ، کارآیی تثبیت نیتروژن ، سویه های مختلف باکتری ریزوبیوم