معماری ایرانی _ اسلامی و نقش هندسه از منظر روانشناسی محیطی در آن

استفاده از ترسیمات هندسی در هنر و معماری ایران سابقه ای طولانی دارد. طرحمایه های هندسی مخصوصاً پس از اسلام، برای معین کردن اندازه های بنا و به دست آوردن تناسبات مطلوب مورد استفاده قرار گرفته است.هندسه یکی از بنیانهای هنر و معماری سنتی ایران است که در سراسرآثار فاخر بجای مانده از گذشته می توان نمودهایی از آنرا مشاهده کرد. مقاله حاضر تلاشی است در جهت یافتن ترسیمات هندسی در معماری ایرانی و تاثیرات روانشناسی آن از دیدگاه محیطی بر استفاده کنندگان از این فضاهای معماری که با مدد جستن از قوانین ریاضی و هندسی جلوه ای دیگر یافته اند. ابتدا مبانی نظری کاربرد هندسه در معماری بررسی می شود و مروری بر آرای فلاسفه و دانشمندان مسلمان و همچنین اصول نیارشی کاربرد هندسه در معماری خواهد شد.و در راستای بررسی روان شناسی محیطی به مطالعه نقشه های شناختی فرد در رابطه با محیط می پردازد و ارزش ها، و اولویت های محیطی را دنبال می کند.اشکال هندسی دارای خصوصیات گویا و معنی دار نظام زیبایی شناختی خود هستند.برای بیان هرمحتوای معنوی وحس آن باید فرم بصری متناسب وقابل ادراکی پیداکرد وچنین است که نیازبه زبان فرم ها احساس می شود.انسان لذت را از محیطی کسب می کنند که ساختار آن الگوهای جاری رفتار وآسایش فیزیولوژیک مورد نیاز آن را به خوبی تأمین کند. برای دست یافتن به این مقصود ساختار محیط باید با نیازهای اندام واره ای ، شخصیتی ،اجتماعی وفرهنگی مردم در محیط جغرافیایی خاص منطبق شود. معنای این نتیجه گیری این است که انرژی های محرک از قبیل شدت نور ،رنگ،صدا، بو و لمس برای استفاده کننده ومشاهده کننده فضای معماری لذت بخش هستند .به همین ترتیب ویژگیهای هندسی فرمی که از طریق ساختار سطوح ،بافت ها ،روشنایی و رنگ به محیط شکل می دهند وتداعی هایی که الگوها ایجاد می کنند لذت بخش ودلپذیرند.

کلیدواژه ها:

معماری ایرانی ، هندسه ، روانشناسی ، محیط