بررسی شاهراه باستانی همدان خوزستان در دوره ساسانی و اوایل دوران اسلامی؛ منطقه مورد مطالعه: - مسیر خرم آباد پلدختر

استان لرستان، در مسیر شمال به جنوب مابین شوشان، زاگرس مرکزی و فلات مرکزی قرار گرفته است. در محور شرق به غرب نیز ارتباط فلات مرکزی با بین النهرین از طریق لرستان فراهم شده است. وجود پل های متعدد و عظیم و همچنین قلاع و بناهای مرتبط با این راه ها بویژه در دوران تاریخی و اسلامی، نمایانگر پیوستگی های گذرگاهی در این دوران است؛ هدف از پژوهش حاضر، بررسی و شناسایی شاهراه باستانی همدان خوزستان است که از دره خرمآباد و شهر پلدختر و اندیمشک عبور کرده، به سمت جنوب غرب - ایران و دشت شوشان پیش می رود. در این مسیر یکی از کانون های مهم منطقه در دوره ساسانی و اوایل دوران اسلامی زیر نام شهر شاپورخواست وجود داشته که یکی از دلایلی که سبب رشد راه مزبور در دوره ساسانی و اوایل دوران اسلامی گردیده، وجود این شهر باستانی بوده که در منطقه دره خرمآباد مکانیابی گردیده است. در این راستا، محوطه های باستانی فراوانی در مسیر مزبور بویژه محوطه هایی در مسیر راه بین خرمآباد تا دزفول مورد شناسایی قرار گرفته که ارتباط فراوانی با این راه داشته اند. در اطراف این راه، پلها، کاروانسراها یا دژهای کاروانی و محوطه های باستانی با کاربری های مختلف مربوط به دوره ساسانی و اوایل دوران اسلامی وجود داشته است. وجود مراکز تمدنی و محوطه های باستانی، وجود ایل راه های فعلی برای قشلاق-ییلاق کوچ نشینان، شرایط جغرافیایی و زیست محیطی منطقه و آثار باقیمانده از کاروانسراها و ایستگاه های بین راهی و همچنین نقشه های ترسیمی از جغرافی دانان اوایل دوران اسلامی مانند اصطخری و ابن حوقل از جمله دلایلی است که وجود راه باستانی مورد نظر را به اثبات می رساند.

کلیدواژه ها:

لرستان ، راه های باستانی ، دره خرم آباد ، دوره ساسانی ، اوایل دوران اسلامی