نقش برنامه ریزی معماری در معماری اسلامی دوره قاجاریه مطالعه موردی:(بنای شمس العماره)

معماری هر دورانی گرچه می تواند شباهت هایی با دوران های قبل و بعد از خودش داشته باشد اما معمولا یک سری ویژگی های شاخص دارد که فقط مختص آن دوران هست و همین ویژگی های ناب، آن را از سایر ادوارمتمایز می سازد. در دوره قاجار تحولات اجتماعی متعددی در ایران صورت گرفت که زمینه تضعیف هنرهای بومی وگسترش هنر واندیشه های غربی را به وجود آورد. معماری وهنر این دوره ارزش بالایی دارد به طوری که وقتی با دوره های قبل از آن بررسی می کنیم می بینیم ودر جایگاه بالاترقرارگرفته است، چرا که در معماری این دوره خلاقیت های فضایی افزایش می یابد، تنوع فضاها بیشتر می شود و فضاهای نوینی خلق می شوند، و الگوهای قدیمی معماری ایران اسلامی در جهت گسترش فضا تکامل می یابند. معماری این دوره نیز معماری دوران تحول و گذار است این دوره ترکیبی از هنر ومعماری دوره اسلامی ومعماری اروپایی است. در کل معماری قاجار را می توان به 2 دسته تقسیم نمود : 1-معماری اسلامی مذهبی 2 - معماری مدرن که در هردو موارد معماری اسلامی وجود دارد با این تفاوت که در دوره اول با پیروی از صفویه بوده است واز اصول وقواعد دوره قبل از خودش بهره گرفته است ولی در دوره دوم قبل از هر چیز حفظ پیوند با سنت های گذشته در طراحی فضاها به چشم می آید و از الهام معماری اروپایی وتلفیق آن با معماری اسلامی استفاده کرده است. معماری قاجار به حق، اصول، مبانی و الگوهای قدیم معماری ایران را ارتقا بخشید و نوآوری هایی از نظر فضا به وجود آورد، ولی به نظر می رسد قوت لازم خلق یک معماری نوین را نداشت. یشترین آثار معماری قاجار در شهر تهران است که پایتخت سیاسی آن دوره می باشد به همین دلیل نمونه موردی در این شهردرنظرگرفته شده است.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی معماری ، معماری اسلامی ، قاجار ، شمس العماره