زمین شیمی و خاستگاه کانسار آهن محمد آباد، شمال شرق محلات، استان مرکزی

محدوده معدنی مورد مطالعه به لحاظ زون های ساختاری ایران در مرز زون ایران مرکزی با سنندج- سیرجان قرار گرفته است. سنگهای رسوبی تخریبی ریز دانه و ولکانیکی متعلق به ائوسن و نهشته های آبرفتی و واریزهای کواترنری در این منطقه دیده می شود. کانه زایی در دو بخش شمالی و جنوبی روی داده است. در بخش شمالی کانسنگ که عمدتاً اولیژیست می باشد، به صورت میان لایه همراه با واحدهای شیلی ائوسن دیده می شود، اما در بخش جنوبی که موضوع این تحقیق میباشد، کانه زایی پلی متال بوده (آهن، مس، باریت)، همراه با سنگهای آذرآواری و به صورت مستقل در منطقه دیده میشود. کانه زایی شامل کانیهای هماتیت (اولیژیست) به عنوان کانی اصلی و در بخش های کم عمق و سطحی تر گوتیت و لیمونیت می باشد. سنگ میزبان کانسار آهکها و متاتوف ها می باشند، که هماتیت به صورت های دانه ای، تیغه ای، رگچه ای و گاهاً به صورت پرکننده درز و شکاف و شکستگی ها درون این سنگ قرار گرفته است. بر اساس نسبتهای عناصر اصلی، کمیاب و نادر خاکی نمونه های کانسنگ هماتیتی و نمودارهای (SiO2/Al2O3) و (V/Ni+CO) و (CO + CuFNi/REE)، مشخص شد که کانسار آهن محمد آباد دلیجان در محدوده کانسارهای هیدروترمال، نواری و ولکانو سدیمنت قرار دارد و در یک محیط دریایی شیمیایی کم عمقی تا عمیقی رسوب نموده است. محتمل ترین ساز و کاری که می توان برای این حالت در نظر گرفت این است که، کاهش ناگهانی دما و احتمالا فشار در اثر رسیدن سیال غنی از آهن به مناطق کم عمق و برشی شده و اختلاط با آبهای جوی که با کاهش اسیدیته سیال و قابلیت انحلال کمپلکس های آهن همراه است، باعث تغییر حالت محلول کانی ساز از احیاء به اکسیدان و نهشته شدن ترکیبات آهن دار به صورت اکسید (هماتیت) شده است.

کلیدواژه ها:

ایران مرکزی ، اولیژیست ، توف و آهک ، هیدروترمال ، ولکانوسد یمنت