محاسن و معایب استقرار نظام پارلمانی در ایران

پس از سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه «در شرایط فعلی نظام سیاسی کشور، ریاستی است و رئیس جمهور با انتخاب مستقیم مردم برگزیده می شود که شیوه خوب و مؤثری است اما اگر روزی در آینده احتمالاً دور، احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسئولان قوه مجریه بهتر است هیچ اشکالی در تغییر ساز و کار فعلی وجود ندارد.» اظهارنظرهای مختلفی مطرح شد. به نظر نگارنده این گونه مباحث در خصوص نظام پارلمانی باید در محافل سیاسی، دانشگاهی و... بررسی شود، به نحوی که حاصل این کار یک مجموعه کارشناسی شده ای باشد. چنانچه زمینه آن فراهم شود، مقام معظم رهبری دستور بازنگری قانون اساسی را می دهند. برای تغییر نظام فعلی به نظام پارلمانی باید نقاط قوت و ضعف سال های گذشته نظام جمهوری اسلامی چه آن ده سالی که نخست وزیری داشتیم و چه آن سالهای بعد که رییس جمهور داشتیم را مورد بررسی قرار دهیم. البته باید نظام های دنیا را نیز در کنار هم بررسی کنیم،اما در حال حاضر باید نقاط قوت، ضعف، مزایا و معایب نظام های ریاستی و پارلمانی را بررسی کرد. رهبری در سخنانشان فرمودند اصولمان ثابت است و ساختارمان انعطاف پذیر و در کشور ما اصل ولایت فقیه ساختاری ثابت است، بنابراین چون در نظام های دنیا بحث ولایت فقیه به این شکل که ما داریم نیست، بایستی با توجه به این امر ساختارمان را با آن انعطاف پذیری به روز کنیم ، تغییر قانون اساسی و برگشت به نظام پارلمانی ، قاعدتاً با تحقیق میدانی و ارزیابی شرایط کشور عملیاتی خواهد بود و باید نیم نگاهی هم به قانون اساسی داشته باشیم و شرایط این تغییر نظام مدیریتی کشور را در قانون اساسی جستجو کنیم و نیازمندی های آنرا در قانون اساسی ببینیم. به نظر نگارنده استقرار نظام پارلمانی موجب هماهنگ ترشدن قوا و نظم ساختار سیاسی می شود، زمانی که رئیس جمهور به وسیله مجلس انتخاب شود پارلمان راحت تر با او کار می کند و می تواند بعضی از اختیارات وی را محدود کند. استقرار نظام پارلمانی، انضباط بیشتری در ساختار کشور ایجاد می کند و در چنین نظامی، وقت کمتری صرف هماهنگی های سه قوه می شود. هرچند در این نوع از نظام تفکیک مطلق قوا نقض شده که یکی از معایب آن نیز می باشد.

کلیدواژه ها:

قدرت سیاسی ، نظام پارلمانی ، احزاب ، نظام ریاستی ، ساختار سیاسی