بررسی عوامل مؤثر در بهره برداری از مراتع، موازنه مرتع و بهره برداری دام و جلوگیری از تهدیدات زیستی در حوزه کشاورزی دقیق

بهره وری دام از مراتع در سطح جهان مهمترین فعالیت انسانی است که موجب تخریب خاک و بیابان زایی می شود. طبق مطالعات انجام شده سهم این بهره وری مفرط در تخریب اراضی بیشترین مقدار و 35 درصد می باشد. در ایران نیز چرای بی رویه از عوامل اصلی بیابان زایی عنوان شده است. و از آنجایی که مرتع پایه ای ترین عامل تولید در دامداری سنتی است پس بهره برداری از مراتع در مناطق مختلف کشور با روش های مختلف، باید تابع قوانین ویژه ای باشد. و مهمترین عواملی که در تعیین نحوه بهره برداری از مراتع و شیوه مالکیت نقش دارد، شرایط اقلیمی، تراکم جمعیت، ویژگی های تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است. یکی از مهمترین عوامل در مدیریت صحیح مراتع تعیین ظرفیت چرای مراتع با توجه به نوع دام استفاده کننده از مراتع برای دوره مشخص چرا می باشد، تا با توجه به اصول صحیح مرتعداری کمترین خسارت به پوشش گیاهی مراتع وارد شود و زمینه بهره برداری پایدار از این مراتع فراهم گردد (5). در حال حاضر سه شیوه و رویه جهت مدیریت بهره برداری از مراتع وجود دارد که شامل بهره برداری سنتی، طرح های مرتعداری و بهره برداری مبتنی بر تعاونی های مرتعداری می باشد که بهترین آنها بهره برداری مبتنی بر تعاونی های مرتعداری می باشد (4). لذا سیاست های پیشگیری از افزایش بی رویه دام و همچنین اجتناب از چرای زودرس دام ها در فصول غیر چرا، در پیشگیری از تخرب مراتع از اولویت خاصی برخوردارند.

کلیدواژه ها:

چرای دام ، بهره برداری از مراتع ، ، پوشش گیاهی ، دامداری سنتی ، وضعیت مراتع