بازخوانی هویت فرهنگی معماری ایرانی اسلامی و التزام به کارگیری آن در مسکن معماری معاصر ایران

معماری همانند سایر هنرها برخاسته از جهانبینی و نحوه ی نگرش آدمی نسبت به محیط و مسائل پیرامونش می باشد. آشفتگی معماری امروز شهرهای ما گویای دور شدن شهروندان از هویت ایرانی اسلامی و فاصله گرفتن از اصول حاکم بر باورهای ملی و مذهبی شان می باشد .حقیقت این است که نوعی معماری رواج گرفته است که پیش رو هیچ سبکی نیست و از همه مهم تر هیچ گونه توجهی به هویت اصیل ایرانی و اسلامی ما ندارد و بیش تر از عدم بی توجهی به معماری گذشته ما درون مایه می گیرید. با توجه به فرهنگ غنی ایران زمین و هم چنین براساس موارد مطرح شده در مسکن مطلوب در اسلام، نیاز به شناخت و بیان عناصر و ویژگی های موجود در طراحی مسکن ایرانی براساس فرهنگ ایرانی و مباحث مطرح شده در دین و شریعت، احساس می شود. از این رو مقاله حاضر با هدف این که بدانیم اصول معماری مسکن ایرانی در گذشته و حال چه بوده است و در ادامه این اصول معماری مسکن ایرانی را با اصول اجتماعی اسلام تطبیق داده، تا مشخص شود کدام یک از اصول مسکن ایرانی با کدام بحث اصول اسلامی هماهنگی دارند، تا با رسیدن به این نتیجه، بتوان اصولی را برای مسکن ایرانی معاصر براساس احکام اسلام تدوین نمود. این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی و با هدف شناخت ضرورت ها و نیازهای طراحی معماری ایرانی- اسلامی در شرایط کنونی جامعه انجام گرفته است. جامعه آماری مربوط متخصصین و دانش آموختگان رشته معماری که از میان آن ها 150 نمونه، با روش تصادفی ساده مورد پرسش گری قرار گرفته اند. پس از جمع آوری اطلاعات میدانی از طریق ابزار پرسش نامه با بکارگیری نرم افزار 21SPSS روابط بین متغیرهای تحقیق مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داده که مؤثرترین عامل از نگاه جامعه آماری در ضرورت بازگشت به الگوی ایرانی – اسلامی در طراحی مجتمع های جدید مسکونی عامل امنیت و آسایش با 45 درصد و ضعیف ترین عامل تواضع و اصالت در خانه با 9 درصد بوده است.حاصل چنین است: عامل اول: امنیت و آسایش، عامل دوم: حریم خصوصی، عامل سوم: استفاده از عوامل طبیعی و عامل چهارم تواضع در خانه.

کلیدواژه ها:

هویت ، فرهنگ ، مسکن ، معماری اسلامی