بررسی امکان قصاص مسلمان در قبال قتل غیرمسلمان

قصاص عبارت است از استیفاء اثر جنایت، قاعده کلی این است که ادنی از نظر دین در برابر اعلی از نظر دین قصاص می شود. ولی اعلی در برابر ادنی قابل قصاص نیست. در حقوق موضوعه کشور به یکسری دلایل قابل درک قانونگذار در این باره سکوت نموده است هرچند در قانون مجازات اسلامی جدید در سال 92 برای قتل کافر ذمی، مستامن و معاهد توسط غیر مسلمان دیگری حق قصاص برای اولیاء دم در نظر گرفته شده است ولی با توجه به ماده 301 و تبصره 2 ماده 310 این قانون متوجه می شویم که قانونگذار همچنان به عدم قصاص مسلمان در قبال قتل غیرمسلمان معتقد است. برای پی بردن به چرایی چنین حکمی باید به فقه رجوع نمود. اکثریت فقها قائل به عدم قصاص مسلمان هستند در بررسی ادله مورد استناد فقها، گروهی که طرفدار عدم قصاص هستند به آیه ی نفی سبیل استناد جسته اند در حالی که از این آیه برداشت های مغایر با این گروه نیز می توان داشت، لذا برای استناد دلیل قوی محسوب نمی شود و استدلال فقهای مذکور به اخبار و روایات به دلیل وجود روایت هایی که قائل به قصاص مسلمان در قبال قتل غیرمسلمان هستند تضعیف شده و همچنین راهکارهای ارائه شده از فقهای شیعه برای رفع این تعارض پس از واکاوی و بررسی دقیق محسوب نمی ود و استدلال فقهای مذکور به اخبار و روایات به دلیل وجود روایت هایی که قائل به قصاص مسلمان در قبال قتل غیر مسلمان هستند تضعیف شده و همچنین راهکارهای ارائه شده از فقهای شیعه برای رفع این تعارض پس از واکاوی و بررسی دقیق متوجه می شویم که ما را به یک دلیل محکم و قاطع رهنمون نمی کند و دارای اشکالات فراوان است. از طرفی قابلیت استناد به اجماع در این رابطه نیز به علت محتمل المدرکیه بودن آن امکان ندارد.

کلیدواژه ها:

قصاص غیرمسلمان ، ذمی ، مستامن ، معاهد