بررسی آلودگی نفتی دریای خزر و میزان آسیب پذیری آبزیان

کاسپین با خزر، بزرگترین دریاچه بسته دنیا و مرزی آبی میان آسیا و اروپا است که حدود آن میان کشورههای مستقل ایران، قزاقستان، آذربایجان، روسیه و ترکمنستان تقسیم شده است. حوضچه های آبگیر صاحلی خزر با چندین دریاچه کم عمق نمک ماوایی برای 400 گونه منحصر به فرد از پرندگان و جانداران مختلف اند. سگ ماهی خزر یکی از همین گونه های بی نظیر است. همچنین خاویار خزر 90 درصد از بازار جهانی خاویار را از ارتزاق می کند. اما اهمیت منطقه از منظر استراتژیک بیش از اینها است. از میانه های دهه 90، منابع غنی نفت و گاز خزر، سیلی از سرمایه گذاران خارجی را روانه خزر ساخت و بدین سان بستر توسعه انرژی در منطقه را تقویت کرد. استخراج نفت و گاز و نیز دیگر محصولات صنعتی در مجموعه های عظیم پتروشیمی و پالایشگاه نفت امروز به منابع آلودگی آب، هوا و خاک منطقه خزر بدل شده اند. آلودگی شدید اسید کربنیک و محصولات نفتی ناشی از استخراج نفت و ساختار لوله های نفتی به آلایش حدود 30هزار هکتار از منطقه انجامیده و عوارض خطرناکی را متوجه محیط آن ساخته اند. آلودگی آب به نفت همچنین، دلیل اصلی شیوع انواع بیماری های عفونی، خونی و سل در حوضه خزری به شمار می رود. از دیگر سو زباله های صنعتی رودهای ولگا، آرال، کورا و امبا با گذر از مراکز صنعتی سهم بزرگی در آلوده سازی دریای خزر دارند، حتی آلودگی هوای تهران که بیش از هر چیز دیگر ناشی از تردد خودروهای مستهلک و فرسوده است، نیز بر وخامت اوضاع دامن می زندو بطوریکه گونه های سگ ماهی بزرگ، سگ ماهی روسی، ماهی تیغ دار و سیل خزر از سوی سازمان جهانی حفظ طبیعت، به عنوان گونه های آسیب پذیر و رو به انقراض معرفی شده اند. در این میان استفاده از روش های پاکسازی سواحل دریا با تلفیق روشهای مکانیکی و دستی و استفاده از فن آوری های نوین زیستی (بیوتکنولوژی) مانند باکتری های نفتخوار می تواند جهت رفع چنین معضلاتی مفید واقع شود.

کلیدواژه ها:

آلودگی دریا ، محیط زیست ، دریای خزر