کارایی شاخص های خشکسالی هواشناسی در مدیریت خشکسالیسه دهه اخیرشهرستان مشهد

مطالعه وضعیت خشکسالی در نواحی مختلف در تدوین طرحهای مقابله با خشکسالی و مدیریت خطرآن از اهمیت زیادی برخوردار است. بارندگی یکی از مهمترین متغیرهایی است که از آن در تعریف خشکسالی استفاده می شود. شاخصهای مختلفی برپایه بارش برای ارزیابی خشکسالی ارائه شده است. بررسی حالات وقوع همزمان طبقات هر شاخص معین خشکسالی میتواند معیار مناسبی برای ارزیابی تطابق شاخصها باشد. هدف از این تحقیق بررسی کارایی شاخصهای خشکسالی در شهرستان مشهد مرکز استان خراسان رضوی جهت تجزیه و تحلیل و تعیین روند خشکسالیهای هواشناسی براساس شاخصهای 1 4 DI 3 ،PN 2 ، SPI TOPSIS وبرای یک دوره زمانی 30 ساله ( 1389-1360 ) و - انتخاب مناسبترین شاخص میباشد. برای دستیابی به این هدف، با استفاده ازدادههای سالانه بارش از سال 1389 تا سال 1360 و با استفاده از شاخص بارش استاندارد،(SPI) درصد از نرمال،(PNI) دهک (DI) و تاپسیسTOPSIS مورد بررسی قرار گرفته و نتایج زیر بدست آمد. نتایج نشان داد که شاخص دهکها در جایگاه نخست و شاخصهای بارندگی استاندارد شده و شاخصTOPSISدر رتبه دوم و شاخص PNدر رتبه سوم به لحاظ شناسایی خشکسالیهای شدید قرار میگیرند. مشابهت عملکرد شاخص دهکها با شاخص تاپسیس در نشان دادن خشکسالیهای شدید از دیگر نتایج به دست آمده میباشد. همچنین شاخص دهکها با توجه به عملکرد مناسب در مشخص کردن خشکسالیهای شدید، دارای اندکی مبالغه در نمایش خشکسالیهای شدید میباشد. لذا بر اساس شاخصSPI3 دوره مرطوب ، 2 دوره کمی مرطوب، 9دوره بارش کمی نرمال، 11 دوره تقریبا نرمال (خشک)، 3 دوره کمی خشک و 2 دوره خیلی خشک است. در حالی که بر مبنای شاخص درصد نرمال 29 واقعه نرمال، 4 واقعه خشکسالی متوسط، 2 واقعه خشکسالی ضعیف و 1 واقعه خشکسالی شدید و بر مبنای شاخص دهکها 3 واقعه خشکسالی بسیار شدید، 3 واقعه خشکسالی شدید، 6 واقعه خشکسالی متوسط تا ضعیف ، 2 واقعه بسیارمرطوب و 9 واقعه مرطوب در آخر که بر مبنای شاخص تاپسیس 11 واقعه نرمال، 2 واقعه خشکسالی متوسط، 8 واقعه خشکسالی ضعیف و 1 واقعه خشکسالی شدید و 1 واقعه خشکسالی بسیار شدید و 1 واقعه ترسالی ضعیف تا بسیار شدید رخ داده است.

کلیدواژه ها:

اخص دهک ها ، شاخص درصد نرمال و شاخص ، SPI خشکسالی هواشناسی ، شاخص ها ی خشکسالی ، شاخصتاپسیس