هندسه، رمز حقانیت عدالت خداوند در هستی

وحدت حاکم بر تمامی اجزاء عالم برگرفته از رعایت حدود و اندازه ای است که در قوانین هندسه: تقارن، تناظر، تناسب، تعادل و هماهنگی جهان هستی جلوه یافته است. اهمیت «اندازه» در هندسه کمی در تناسب با وجود «عدالت» در نسبت با هویت و استحقاق ذاتی هر شی ء در حوزه هندسه کیفی قرار می گیرد. هویت هر شی ء و بهره و نصیب هر موجود در نسبت با اقتضای عین ثابت آن به مثابه «قدر» هر چیز قرار می گیرد. در آراء قدما، ذات اشیاء در تناسب با جنبه کیفی اعداد به مثابه حد هر چیز است. ساختار اشیاء به اشکال هندسی شان وابسته است و آن اشکال نیز بر حسب اعداد توصیف می شوند. نقش هندسه در ترکیب بندی آثار هنری و کیفیت خلق ریتم و حرکت در این دسته آثار از مباحث مهم این مقاله است. از فرضیات این نوشتار محوریت امر حیات و کیفیت بیان رمزی آن در آثار هنر و معماری اسلامی ایران است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و از شیوه های قیاسی و استقرایی برای تجزیه و تحلیل مطالب بهره گرفته شده است از نتایج مهم این مقاله می توان به اهمیت هندسه کیفی در ترکیب بندی عناصر تصویری در یک اثر هنری اشاره نمود. کیفیت ترکیب بندی آثار هنری همواره آینه دار تناسبات هندسی تقرر یافته در طبیعت است این امر در آثار هنری دوره اسلامی به خلق فضایی می انجامد که در سایه سار امر توحید مخاطب را در محضر همیشگی خداوند قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

هندسه ، عدالت ، قدر ، عدد ، هنر اسلامی ،