معرفی و بررسی فعالیت های خانواده عتیقی، هنرمندان صحاف خراسانی

در متون کهن، صحافی جزئی از شغل وراقی محسوب شده و صحاف کسی بوده که کتاب فاقد جلد را تجلید و یا نسخه ای را که فرسوده بوده مرمت می کرده است. این شغل به اعتبار مرتبط بودن با کتاب ها از جمله کتب مقدس، پیشه ای قابل احترام به شمار می آمده است. صحافان به ندرت نام خود را بر روی جلد می آوردند. گمنامی آنان همسان است با آنچه بر سر غالب مذهبان و مصوران نسخه ها آمده است. کاتب معمولاً نام خود را در نسخه ذکر می کرده است ولی نام مذهب به طور بسیار اتفاقی در نسخه ها آمده و نام صحافان و مصوران به طور شاذ و نادر در نسخه ها دیده شده است. از مهم ترین صحافانی که نام آنها به عنوان صحاف در منابع مختلف ذکر شده است خانواده عتیقی هستند. در دل تاریخ کتاب و کتابت، عتیقی ها مصحف به دست عاشقانه و مشتاق از هزار توی زمان گذشته اند. جد اعلای آنها عارف و شاعر بزرگ اوایل قرن هشتم ه.ق مولانا جلال الدین عتیقی است که شرح حال وی را در نسخه خطی سفینه تبریز اثر ابوالمجد محمد بن مسعود بن المظفر تبریزی آمده است. پس از مولانا جلال الدین عتیقی، شاخص ترین این خاندان، خواجه عتیق علی منشی اردوبادی است. وی نخستین متولی و نیز نخستین واقف آستان قدس رضوی بوده است. پس از وی نیز فرزندانش از مهم ترین مجلدان و صحافان خراسان بوده اند که به عنوان صحاف باشی در کتابخانه آستان قدس رضوی فعالیت می کردند. هدف از انجام این مقاله معرفی خانواده عتیقی و بررسی فعالیت های آنها است که همگی از صحافان زمانه خود بوده و هستند. شیوه انجام این مقاله بر پایه مطالعات کتابخانه ای است.

کلیدواژه ها:

صحافی ، وراقی ، خانواده عتیقی