بررسی اثر امواج ترکیبی اشعه UV بر مورفولوژی و ترکیب شیمیایی گیاهچه درمنه کوهی تحت شرایط کشت in vitro

در این پژوهش، اثر اشعه فرابنفش UV-B, UV-A و UV-A+UV-B به مدت 9 روز و هر روز 30 دقیقه، بر روی خصوصیات مورفولوژیکی، ترکیب آنتی اکسیدان فلاونوئید و مواد مؤثره دارویی با تأکید بر آرتمیزینین در گیاهچه های درمنه کوهی (Artemisia aucheri) تحت شرایط کشت درون شیشه ای در برداشت های 2 و 24 ساعت پس از اتمام تیماردهی، مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، میزان ریشه زایی در کلیه نمونه های مربوط به هر سه تیمار نسبت به نمونه های شاهد، کاهش معنی دار داشته، به استثناء نمونه مربوط به تیمار UV-A+UV-B، که کاهش آن، معنی دار نبود. کلیه تغییرات افزایشی یا کاهشی مشاهده شده مربوط به فلاونوئید در برداشت 24 ساعته نسبت به شاهد، معنی دار و در برداشت های 2 ساعته به استثناء جند مورد نیز، معنی دار بود. همچنین در قیاس میانگین های بین گروهی تیمارها، تفاوت های معنی دار و غیر معنی دار مشاهده شد. در این تحقیق برای مقایسه تغییرات اجزای اسانس از GC/MS و برای پی بردن به تغییرات آرتمیزینین از HPLC استفاده شد. با بررسی نتایج مشخص شد که نمونه مربوط به تیمار UV-A+UV-B در برداشت 2 ساعته در مقایسه با شاهد، بیشترین افزایش آرتمیزینین به میزان 56/2% را به خود اختصاص داده است. شناسایی اجزای اسانس اندام هوایی گیاه، وجود 39 ترکیب را نشان داد که بترتیب کامفور، ایزویورنئول، 8.1- سینئول، بورنئول، ∝- توجون، لینالول و کامفن از اجزای اصلی اسانس می باشند با بررسی نمونه های تیمار داده شده به مدت 9 روز، در بیشتر موارد افزایش این ترکیبات مشاهده شد؛ البته استثناهایی دیده شد از جمله: کامفور، ∝- توجون و بورنئول که با تمام تیمارها در برداشت 2 و 24 ساعته، کاهش و برعکس در ایزوبورتئول، 8.1- سینئول و کامفن در تمام تیمارها و برداشت های مربوطه افزایش داشت.

کلیدواژه ها:

اشعه ماوراء بنفش ، درمنه کوهی ، فلاونوئیدها ، متابولیت ثانویه ، کشت درون شیشه ای