بررسی نقوش و نشانه های نمادین در سنگ قبرهای گورستان سفیدچاه مازندران

اساس ساخت سنگ قبرها بر گور، اندیشه ی جاودانگی بوده است. بشر می خواهد که حضورش در دنیای خاکی محو نشود، لذا با ایجاد سنگ قبر، یادش در اذهان آیندگان و برجاماندگان، حاضر و زنده نگه داشته می شود. انسان در طول دوره های مختلف تاریخی با شیوه نمادپردازی بهتر توانسته است مفاهیمی را نمودار سازد، که به شیوه های دیگر قابل بیان و توصیف نبوده اند. سنگ قبرها به دلیل ارتباط خاصی که با انسان دارند بستر مناسبی برای نمایش افکار او و تصاویر نمادین مربوط به آنها هستند، تصاویر و نقوشی که امروزه به دلیل فراموش شدن مفاهیمشان از صفحه سنگ قبرها محو گردیده ان. پس از ظهور اسلام در ایران همواره مرسوم بود که مسلمانان روی سنگ قبرها عباراتی شامل، نام و نشانی متوفی را می نگاشتند. به مرور سنگ قبرها با نقوش گیاهی،هندسی و انواع کتیبه ها تزئین گردید. بعدها از این هم فراتر رفت، با نمادها و آیات قرآنی و ادعیه و گل بوته ها و طرح های اسلیمی تزئین می شدند. هدف از این پژوهش،نشانه شناسی نقوش بر روی سنگ قبرها و ارتباط آن ها با عقاید آئینی، رسوم و فرهنگ ایرانیان می باشد. در این راستا نقوش به کار رفته بر روی سنگ قبرها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته و به ارائه مفاهیم این نشانه ها و سپس به بررسی تعدادی از نمونه های تصویری و جمع آوری شده می پردازیم و بر اساس روش توصیفی و استفاده از اسناد و مدارک کتابخانه ای و تحقیقات میدانی، این نشانه ها مورد مطالعه قرار خواهیم داد. در پایان در جستجو و کشف معانی عمیق این نشانه ها می توان به لایه های نهفته معنایی و دلایل بکارگیری آنها بر روی سنگ قبرها نائل گردید.

کلیدواژه ها:

نشانه ، نقوش ، سفید چاه ، سنگ قبر ، مازندران