علم بیوتکنولوژی در افزایش کارایی گیاهان دارویی

گیاهان دارویی از هزاران سال پیش به عنوان یکی از مهمترین منابع دارویی کاربرد داشته اند. فناوری زیستی با استفاده ازراهکارهایی نظیر کشت سلول ها، اندام ها و بافت ها، مهندسی ژنتیک و کاربرنشانگرهای مولکولی قادر است کارآیی و بهره وری گیاهان دارویی را به عنوان منابع تجدیدپذیر جهت تولید دارو افزایش دهد. کشت سلول، بافت ها و اندام های گیاهی امکان تکثیر سریع و انبوه بسیاری از گیاهان دارویی مهم را فراهم نموده است. گیاهان تکثیر شده از طریق کشت های in vitro عاری از بیماری و از لحاظ ژنتیکی و کیفی یکنواخت می باشند. نگهداری کشت سلول یا بافت گیاهی به روش انجماد در نیتروژن مایع، یک روش مناسب جهت حفظ گیاهان دارویی در معرض انقراض می باشد. طی سالهای اخیر کشت سوسپانسیون سلولی و اندام (ساقه و ریشه مویین) جهت تولید متابولیت های ثانویه و مطالعه مسیر بیوسنتز متابولیت ها مورد توجه قرار گرفته است. مهندسی ژنتیک گیاهی نقش چشمگیری در زمینه شناسایی و دستکاری ژنتیکی آنزیم های دخیل در مسیر متابولیکی بیوسنتز متابولیت های ثانویه ایفا نموده است. انتقال ژن یک ابزار قوی افزایش بازدهی و تولید متابولیتهای ثانویه ای است که محدودیت بازدهی دارند. نشانگرهای مولکولی به دلیل عدم وابستگی به سن، شرایط فیزیولوژیکی و محیطی گیاه، ابزاری قدرتمند جهت شناسایی دقیق گونه های مهم دارویی، بررسی تنوع ژنتیکی، طبقه بندی ذخائر توارثی و تعیین نقشه ژنتیکی آنها می باشند . این مقاله مروری است بر راهکارهای مختلف فناوری زیستی که در افزایش بهر هوری گیاهان دارویی و تولید داروهای گیاهی با کیفیت مطلوب تر موثر می باشد.

کلیدواژه ها:

بیوتکنولوژی ، گیاهان دارویی ، کشت بافت ، متابولیت ثانوی