آیا منطق دانان قدیم از استلزام مادی آگاه بوده اند؟

ترکیب تابع ارزشیp → با ماتریس 1011 که از آن در منطق جدید به استلزام مادی تعبیرمی شود و کذب مقدم یا صدق تالی شرط لازم و کافی صدق آن به شمار می آید، معادل ترکیب های تابع ارزشی ∼ (P ∧ ~Q) و ~P ∨ Q در منطق جدید است که دارای همان ماتریس می باشد این ترکیب اساسی ترین مفهوم منطق جدید محسوب می شود و در استدلال های پیچیده ریاضی نتایج رضایت بخشی داده است.آگاهی یا عدم آگاهی منطق دانان قدیم از شروط صدق این ترکیب سئوالی اساسی و بنیادین در منطق تطبیقی است که پاسخ آن می تواند سایر مباحث تطبیقی در منطق را تحت تأثیر قرار دهد. پاسخ های مختلفی را که تاکنون به این سؤال داده شده است، می توان در رویکردهای زیر خلاصه نمود: 1) اتفاقیه عامه همان استلزام مادی است. 2) تعریف متصله مقسمی با تعریف استلزام مادییکی است. 3) شروط صدق متصله مقسمی با شروط صدق استلزام مادی یکی است. 4) آگاهی ابن سینا از شروط صدق استلزام مادی به دلیل وجود قرائن مختلف، له و علیه آن، در متون ویمورد تردید است. 5) شروط صدق اتفاقی اعم با شروط صدق استلزام مادی یکی است. 6) شروط صدق هیچ یک از انواع شرطی با شروط صدق استلزام مادی یکی نیست و منطق دانان قدیم ازشروط صدق استلزام مادی آگاه نبوده اند.در این مقاله به بررسی و تحلیل این رویکردها و نقد دلایل و مستندات آنها می پردازیم و تلاش می کنیم تا با کنار گذاشتن پیش فرض ها و درنظر گرفتن جمیع جوانب موضوع به وحدت نظر در اینموضوع بنیادین دست یابیم و پایه ای استوار برای تحقیقات بعدی در قلمرو منطق تطبیقی فراهم آوریم. بر اساس این تحقیق شروط صدق استلزام مادی منطق جدید بر شروط صدق هیچ یک از انواعشرطی در منطق قدیم منطبق نیست و دلایل رویکردهایی که به آگاهی ابن سینا از شروط صدق استلزام مادی حکم کرده اند و یا در جستجوی یافتن قضیه ای با شروط صدق مشابهبرآمده اند، از پشتوانه کافی برخوردار نیست. در صورت قبول این نظر منطق های قدیم و جدید دو نظام منطقی مختلف به حساب می آیند که با وجود برخی اشتراک ها در اصول و مبانی، از یکدیگر فاصله زیادی دارند؛ چنانچه هندسه های اقلیدسی و غیراقلیدسی و نیز فیزیک نیوتن و فیزیک اینشتین نیز دو نظام هندسی یا فیزیکی مستقل اند.

کلیدواژه ها:

ترکیب شرطی ، استلزام مادی ، شروط صدق ، اتفاقیه عامه ، متصله لزومی ، متصله مقسمی ، اتفاقی اعم